Haags hof geeft Maleisië gelijk in miljardenzaak tegen nazaten sultan
Het gerechtshof in Den Haag stelt Maleisië in het gelijk in een arbitragezaak waarmee 14,9 miljard dollar compensatie is gemoeid. Premier Anwar Ibrahim van het Zuidoost-Aziatische land noemt het oordeel een mijlpaal in het slepende dossier.
Eerder oordeelde een Franse rechtbank dat de nazaten van de sultan van Sulu wereldwijd recht hebben op 14,9 miljard dollar vergoeding van Maleisië. De juridische basis voor deze toekenning, een van de hoogste ooit in het arbitragerecht, is een in 1878 ondertekend document.
De nazaten zijn in verschillende landen procedures begonnen om beslag te leggen op bezittingen die de Maleisische staat in die landen heeft. Wat betreft Nederland zet het gerechtshof in Den Haag nu een streep door dat verzoek.
'Voldoet niet aan eisen'
Het verzoek van de eisers om het Franse vonnis in Nederland uit te voeren is afgewezen "omdat simpel gezegd aan tal van eisen niet is voldaan", zegt de persrechter van het gerechtshof. Zo ontbreekt volgens het hof in het bijna 150 jaar oude contract een clausule die de twee partijen bindt aan arbitrage.
De regering van Maleisië is nu "dichterbij dan ooit in het volledig tenietdoen van deze oplichting", stelt premier Anwar in een verklaring. Deze maand keurde ook het arbitragehof in Parijs het verzoek af om te beginnen met het innen van de toegekende vergoeding in Frankrijk.
Strijd is verre van gestreden
De advocaat van de groep nakomelingen, die bestaat uit acht Filipijnen, is teleurgesteld. "We overwegen alle opties", zegt de Londense advocaat Paul Cohen tegen de NOS. In cassatie gaan noemt hij "zeer waarschijnlijk".
De juridische strijd om het miljardenbedrag is dus nog niet gestreden. In Luxemburg is het bijvoorbeeld wel gelukt om beslag te laten leggen op twee dochterbedrijven van het Maleisische staatsoliebedrijf Petronas.
Waar is de schadevergoeding op gebaseerd?
In 1878 kende de sultan van Sulu, Jamal ul-Azam, de exploitatierechten van zijn land toe aan twee koloniale ondernemers, de Brit Alfred Dent en de Oostenrijkse baron Gustav Overbeck, in ruil voor jaarlijkse vergoedingen.
Het sultanaat besloeg destijds delen van het huidige Maleisië op het eiland Borneo, waar later grote oliereserves zijn gevonden. De nazaten maken aanspraak op een deel van het geld dat is verdiend met deze olievelden. Ook enkele eilanden die nu onderdeel zijn van de Filipijnen behoorden anderhalve eeuw geleden tot het sultanaat.
De overeenkomst werd overgenomen door Maleisië nadat het land onafhankelijk was geworden van het Verenigd Koninkrijk. De nazaten van de sultan kregen tot en met 2013 jaarlijks betaald door de Maleisische staat.
Invasie door aanhangers
De betalingen werden gestopt nadat Filipijnse aanhangers van iemand die zichzelf had uitgeroepen tot Sulu's nieuwe sultan, Jamalul Kiram III, het gebied hadden aangevallen.
Met boten voer de Filipijnse militie naar het noordwesten van Borneo. De strijd woedde bijna een maand; er vielen tientallen doden. De geïmproviseerde invasie was de reden voor Maleisië om de betalingen per direct stop te zetten.
De acht Filipijnen die menen recht te hebben op de miljardenvergoeding hebben de aanval veroordeeld. Volgens Reuters bestaat de groep deels uit afstammelingen van Kiram III, onder wie de dochter en een aantal nichten van de zelfverklaarde sultan. Het zou gaan mensen uit de middenklasse.
"Het is een fascinerende en ongebruikelijke zaak", zei advocaat Cohen vorig jaar tegen Reuters. Zo'n acht jaar geleden werd de rechtszaak gestart met behulp van investeerders, omdat de belanghebbenden zo'n omvangrijke zaak niet konden betalen. Inmiddels zijn de juridische kosten geraamd op zeker 20 miljoen dollar.