Anti-foltercomité: veiligheidsmaatregelen gevangenis Vught buitensporig
De veiligheidsmaatregelen van de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught, maar ook delen van onder meer de Terroristenafdeling (TA), lijken buitensporig. Dat schrijft het anti-foltercomité (CPT) van de Raad van Europa in een rapport, na een reeks gevangenisbezoeken in mei vorig jaar. Ook op het gevangenisregime in delen van de zogeheten afdeling Beheers Problematische Gedetineerden (BPG) klinkt kritiek.
Het anti-foltercomité zag dat de gevangenen op de drie afdelingen routinematig worden geboeid. Dit valt niet uit te leggen, stelt het comité, omdat de gedetineerden zich ook buiten hun cel in een beveiligde omgeving bevinden. Het comité schrijft dat er "inspanningen geleverd moeten worden om het gevangenisregime voor de betrokken gedetineerden te verbeteren en omstandigheden die lijken op eenzame opsluiting te voorkomen".
Het anti-foltercomité merkt op dat mensen die in de BPG terechtkomen soms weken of maandenlang 23 uur per dag in hun cel moeten doorbrengen, "wat niet gepast is". Het comité vindt die omstandigheden vergelijkbaar met eenzame opsluiting. Mensenrechtenorganisaties als Amnesty International stellen eenzame opsluiting doorgaans gelijk aan marteling.
In geen van de gevangenissen waren meldingen van opzettelijke fysieke mishandeling. Wel waren er klachten over grof taalgebruik en respectloos gedrag.
Op de terroristenafdelingen van de gevangenissen in Vught en Zwolle vindt het comité verder dat er extra ondersteuning en deradicaliseringsactiviteiten moeten worden geboden aan gedetineerden. Ook moeten de BPG in Vught en de Terroristenafdeling in Zwolle "waakzaam blijven met betrekking tot incidenten van geweld en incidenten tussen gedetineerden".
Gevangenisregels voor vreemdelingen
Ook detentiecentra met immigranten werden bezocht. Het comité herhaalde dat het "totaal ongepast" is om gevangenisregels te gebruiken voor mensen in vreemdelingenbewaring. Daarbij roept het comité Nederland op om alternatieven te bedenken, met name voor kwetsbare mensen zoals gezinnen met jonge kinderen.
Verder waren er in het Detentiecentrum Rotterdam beschuldigingen van buitensporig geweld door gevangenispersoneel, al blijft dat bij beweringen. Er waren ook hier klachten over verbaal geweld, discriminerende of racistische taal en respectloos gedrag.
Caribisch deel van het koninkrijk
Naast de Nederlandse gevangenissen, bezocht het comité ook gevangenissen op Aruba, Curaçao en Sint-Maarten. De gevangenissen op Aruba en Curaçao krijgen een slechte beoordeling. De meeste gevangenen waren ondergebracht "in vervallen, vuile cellen die vergeven waren van ongedierte". Sanitaire bijgebouwen in cellen met meerdere bewoners waren niet volledig afgescheiden en in een aantal cellen is zwarte schimmel ontdekt.
Het Nederlandse kabinet heeft uitgebreid gereageerd op het rapport, met reacties op alle bijna 250 aanbevelingen en verzoeken van het anti-foltercomité. In reactie op de waarschuwing over de omstandigheden die lijken op eenzame opsluiting, schrijft het kabinet dat gedetineerden in de EBI cursussen kunnen volgen, maar dat groepswerk indruist tegen de aard van hun opsluiting.
Wel is er de mogelijkheid tot contact met anderen, in de vorm van telefoongesprekken en bezoeken, zo staat in de reactie. Zo mogen ze 10 minuten per week bellen en mogen naasten eens per week op bezoek, klinkt het.
