VN waarschuwt voor 'genderapartheid' in Afghanistan
De situatie voor vrouwen en meisjes is in Afghanistan zo onderdrukkend dat er gesproken kan worden van genderapartheid. Die conclusie trekt de VN-rapporteur in het land, Richard Bennett, in een rapport aan de Mensenrechtenraad in Genève.
"Ernstige, systematische en geïnstitutionaliseerde discriminatie van vrouwen en meisjes vormt de kern van de ideologie en het bewind van de Taliban", verklaart Bennett. "Dit voedt de zorgen dat ze verantwoordelijk zijn voor genderapartheid."
Bennett geeft toe dat de term internationaal geen juridische gevolgen heeft, maar vraagt zich meteen af of dat niet zou moeten. Hij schrijft dat hij deze term gebruikt om de internationale gemeenschap te wijzen op de plicht er iets aan te doen, net zoals indertijd met het apartheidsregime in Zuid-Afrika gebeurde.
Bovendien is het harde optreden van de machthebbers in het land mogelijk wel te zien als een misdaad tegen de menselijkheid, meent Bennett. Hij roept op bewijs te verzamelen zodat schuldigen kunnen worden gestraft.
Niet tijdelijk van aard
In zijn rapport inventariseerde de Nieuw-Zeelander de vele manieren waarop vrouwen worden buitengesloten in de Afghaanse maatschappij. Zo kondigden de Taliban meer dan vijftig verordeningen af die de bewegingsvrijheid van vrouwen beperken: hoger onderwijs werd geschrapt, parken werden verboden terrein, een mannelijke begeleider in de openbaarheid werd verplicht en hulporganisaties mochten geen vrouwelijke medewerkers meer inzetten.
Bennett ziet parallellen met het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime. "Ras wordt altijd gebruikt om apartheid te definiëren, maar als je in Afghanistan ras door sekse vervangt, dan lijken er sterke aanwijzingen die daarop wijzen."
Bij zijn rapportage had Bennett geen enkele verbetering van de situatie te melden, vulde hij aan. Het was alleen maar slechter geworden, hoewel de Taliban bij hun machtsovername in 2021 claimden dat veel restrictieve maatregelen maar tijdelijk van aard zouden zijn. "De machthebbers hebben de meest fundamentele principes van mensenrechten afgebouwd."
Willekeur en zelfcensuur
Hij wees erop dat de regelgeving vaak vaag is: precieze details ontbreken vaak en straffen worden niet genoemd. Dat leidt volgens hem tot willekeur en zelfcensuur onder Afghaanse burgers.
Vrouwen lijden volgens Bennett zwaar onder alle maatregelen. Hun gezondheid is in gevaar door een verbod op mannelijke artsen voor vrouwen, en huiselijk geweld treft hen buitenproportioneel.
Bennett herinnert eraan dat Afghaanse vrouwen voor de heropleving van de Taliban juist grote stappen in de goede richting zetten. Zo was ongeveer een kwart van het parlement vrouw. Tegenwoordig wordt geen enkele gekozen positie meer vervuld door een vrouw.