De geliefde en gehate 'Excellente School' verdwijnt
Voor de laatste keer krijgen scholen vandaag te horen dat ze een Excellente School zijn. Eerder werd bekend dat het predicaat wordt afgeschaft omdat het systeem zijn doel (het erkennen en waarderen van excellente scholen), volgens minister Wiersma voorbijschiet.
In april schreef Wiersma aan de Tweede Kamer dat het predicaat per 1 augustus verdwijnt. Hoewel het volgens Wiersma voor een kleine groep scholen werkt, kan het de verschillen tussen scholen vergroten, en leiden tot ongewenste concurrentie en kansenongelijkheid.
Het predicaat bestaat sinds 2012. Scholen die onderwijs van goede kwaliteit aanbieden en uitblinken in een specifiek profiel maken kans op de titel. Dat kan een innovatief onderwijsaanbod zijn of een bijzondere aanpak voor een specifieke groep leerlingen.
Scholen die al de waardering 'goed' hebben, kunnen op eigen initiatief opgaan voor het predicaat excellent. Een jury beoordeelt of ze dat verdienen.
Terug naar de zesjescultuur
Het predicaat wordt vandaag aan 42 scholen uitgereikt. Twee van de scholen zijn de basisscholen An Noer in Alphen aan den Rijn en Al Qalam in Gouda.
Het zijn de enige islamitische scholen die het predicaat ooit hebben gekregen. De jury roemt An Noer voor de aandacht die de school heeft voor kansengelijkheid. Al Qalam onderscheidt zich volgens de toetsers door zeer effectief onderwijs te bieden.
Said Boukayouh is bestuurder van de twee scholen en vindt het jammer dat het predicaat wordt afgeschaft. "We gaan hiermee terug naar de zesjescultuur. De minimumeisen van de inspectie zijn laag. Scholen worden door het predicaat gestimuleerd beter hun best te doen."
Bovendien doet het volgens Boukayouh iets met het zelfvertrouwen van het team. "De leraren krijgen op deze manier niet alleen van mij, maar ook vanuit de inspectie en de jury de waardering dat ze het goed doen."
Daarnaast houdt het predicaat de school en de leerkrachten volgens de bestuurder scherp. Dat ze vast moeten houden aan kwaliteit, ondanks 'uitdagingen' zoals het lerarentekort.
Kritiek op predicaat
Paul van Meenen van D66, die deze maand afscheid nam als Tweede Kamerlid, kwam begin dit jaar met een motie om het predicaat af te schaffen. Hij noemde het systeem een oliebollentest, het zou afleiden van de kern: het geven van goed onderwijs. De motie werd door een meerderheid van de Kamer gesteund.
Docent in het voortgezet onderwijs en publicist Pascal Cuijpers is het eens met Van Meenen. Volgens hem zou de energie die in het verkrijgen van het predicaat wordt gestoken, beter kunnen gaan naar het geven van goed onderwijs. Daarnaast noemt hij het de titel Excellente School misleidend: "Ouders van jonge kinderen denken onterecht dat dit de beste school is die er is. Toch blinken de scholen vaak slechts op specifiek één onderdeel uit."
Alternatief instrument
Hoewel hij de kritiek begrijpt, is Paul Zevenbergen het er niet mee eens. Zevenbergen is voorzitter van de jury die de scholen beoordeelt. Hij noemt het predicaat geen diskwalificatie van andere scholen en vindt het jammer dat dit wordt gedacht en gevoeld.
"Het is een groot gemis dat de Excellente School verdwijnt. Het zal een stuk lastiger worden om de goede onderwijsverhalen en -praktijken te delen. Er gaat inspiratie vanuit", zegt Zevenbergen. "Het helpt scholen bovendien omdat er wordt nagedacht over hoe ze zich kunnen blijven ontwikkelen. Zeker omdat de jury nadrukkelijk het perspectief van de leerling meeneemt."
De VO-raad, de sectororganisatie voor het voortgezet onderwijs, vindt het een goed besluit van minister Wiersma om met het predicaat te stoppen. De organisatie vindt dat inspectie er is om te boordelen of de kwaliteit op orde is en 'niet om Michelinsterren uit te delen'. Toch erkent de VO-raad dat de beoordeling stimulerend kan werken. Daarom onderzoekt ze of ze zelf met een alternatief kan komen.
De minister denkt ook na over een nieuwe manier om de onderwijskwaliteit te stimuleren. Hij wil scholen blijven prikkelen om boven de minimumnorm uit te stijgen. Wiersma heeft de Kamer beloofd in het najaar over een alternatief te informeren.
