Natuurherstelwet Timmermans neemt horde, maar lot blijft onzeker

Een Europees plan om natuurherstel te bevorderen heeft ternauwernood een belangrijke stemming overleefd. In de Milieucommissie van het Europees Parlement haalde een voorstel om de natuurherstelwet te schrappen het niet: er waren evenveel stemmen voor als tegen (44). De regels bepalen dan dat een amendement wordt verworpen.

De stemming werd gezien als graadmeter of de plannen van Eurocommissaris Timmermans een kans maken om door het volledige Europarlement te worden aangenomen. De commissies Visserij en Landbouw stemden eerder al wel tegen.

De Nederlandse Eurocommissaris presenteerde zijn klimaatplannen in juni vorig jaar. De natuurherstelwet is daarvan een belangrijk onderdeel: voor het eerst krijgen landen bindende doelen om de natuur te verbeteren. Zo moet in 2030 ten minste 20 procent van de natuur hersteld zijn en moeten steden vergroenen door meer bomen en meer daken met vetplanten.

Timmermans noemt het plan cruciaal voor zijn Green Deal, de reeks maatregelen die Europa klimaatneutraal moeten maken. "Als een onderdeel sneuvelt, sneuvelt alles", waarschuwde hij eerder. "Zonder natuurplannen zijn de klimaatplannen ook niet haalbaar."

Geen windmolens meer?

De grootste fractie in het Europarlement, de EVP, zag echter niets in de plannen. De christendemocraten vrezen dat in grote gebieden straks helemaal geen economische activiteiten meer ondernomen kunnen worden. Zelfs windmolens zouden volgens hen niet meer mogen worden gebouwd omdat de natuur moet worden gespaard. Timmermans spreekt tegen dat de wet zo streng is.

Nederland schaarde zich achter de kritiek. Het kabinet vreesde een herhaling van de stikstofcrisis en speelde daarom een leidende rol in de oppositie tegen de plannen.

De Franse president Macron waarschuwde begin mei dat strengere regels de concurrentiepositie van Europa schaden. "We hebben al meer regels dan andere landen, het is beter die eerst te gaan toepassen dan nieuwe regels te maken." Ook de Belgische premier De Croo pleitte voor een "pauzeknop" voor nieuwe Europese natuurwetten.

Plannen afgezwakt

Omdat het er dus om spande of de natuurherstelwet het zou halen, zwakte Timmermans afgelopen week de formulering al af. In plaats van landen te verplichten de natuur te herstellen, was een inspanningsverplichting ook voldoende. Critici waren niet overtuigd: ze vreesden dat een rechter ook die bewoording streng zou uitleggen.

Nu de plannen niet zijn verworpen in de Milieucommissie, volgt in principe volgende maand een stemming in het hele Europarlement. Timmermans hoopt genoeg individuele stemmen uit de EVP te kunnen losweken om ook daar voldoende steun te krijgen.

Tegenstanders vinden dat Timmermans het daar niet op moeten laten aankomen. "Het signaal is duidelijk", meent CDA-fractievoorzitter Esther de Lange, die het protest tegen de plannen leidde. "Dit voorstel is en blijft omstreden en de Commissie keert beter terug naar de tekentafel."

"Het staat in ieder geval buiten kijf dat we nog aan de bak moeten om tot een goed voorstel te komen met een meerderheid in het parlement", erkent GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout. "Het signaal dat de wet niet wordt weggestemd is nu het belangrijkst. Maar we zitten nog midden in de storm en het is nog onduidelijk welke kant dit op gaat."