Neerslagtekort in korte tijd fors opgelopen, 'recordjaar 1976 in zicht'

Het neerslagtekort in Nederland is de afgelopen weken fors opgelopen. Na het natte voorjaar heeft het in heel Nederland sinds half mei nauwelijks meer geregend. "Als het zo droog blijft, bereiken we over ongeveer een week het niveau van recordjaar 1976", zegt Frank Selten van het KNMI.

"Het neerslagtekort stijgt sneller dan normaal. Er is heel veel verdamping door de felle zon. Maar de verdamping gaat ook harder als het waait en als de lucht droog is. Al die ingrediënten zijn aanwezig, dus dan gaat het heel hard."

In onderstaande grafiek is te zien dat de zwarte lijn van het neerslagtekort vrij steil omhoog loopt.

Voor regen zijn wolken nodig en die ontstaan uit waterdamp. In de lucht zit altijd wel waterdamp, maar er ontstaan pas regenwolken als de lucht opstijgt. "We zitten nu in de buurt van een hogedrukgebied en in zo'n weersituatie stijgt de lucht niet op en ontstaan er ook geen regenwolken",zegt Selten.

Dat hogedrukgebied ligt al sinds half mei in de buurt van Engeland. Het schuift iets op naar de noordelijke Noordzee, maar verdwijnt voorlopig niet. Dat leidt tot de aanvoer van droge lucht uit het noordoosten en oosten en daardoor wolkeloze luchten. Pas als de wind weer vanuit het zuidwesten gaat waaien komt vochtige oceaanlucht het land binnen en kunnen wolken en regen ontstaan.

"Sneller dan dit kan de uitdroging niet gaan en dat leidt nu tot problemen", zegt Selten. "Het heeft direct invloed op akkers en de natuur. De verdroging van de natuur neemt toe."

Geen herstel

De natuur heeft zich volgens Selten niet voldoende kunnen herstellen van de afgelopen vijf droge jaren en dat werkt nu door. Het bodemwater is door de vele regenbuien in het voorjaar in het grootste deel van Nederland wel aangevuld, maar de toplaag droogt snel uit en boeren moeten hun gewassen beregenen.

Zeker op zandgronden, die moeilijk water vasthouden, moet gesproeid worden, maar dit is vanwege de lage grondwaterstand in deze gebieden niet altijd toegestaan.

Het enige dat helpt is regen en dat wordt deze week nog niet verwacht. Pas vanaf maandag is er weer kans op een regenbui.

Verslaggever Joris van Poppel ging naar een natuurgebied in Denekamp, waar hij een maand geleden ook was. Toen had hij laarzen nodig. Zie het verschil met nu:

Ook in de Droogtemonitor is bovenstaand beeld terug te zien: lokaal zijn de grondwaterstanden inmiddels lager dan normaal, vooral op de hoge zandgronden. De grondwaterstanden in de andere delen van Nederland beginnen ook te dalen.

Wateraanvoer rivieren

De aanvoer van water door de Rijn en de Maas ligt onder het langjarige gemiddelde en neemt de komende dagen naar verwachting verder af. Op dit moment is de aanvoer nog wel voldoende om aan de watervraag te voldoen.

Die watervraag neemt vanuit de landbouw snel toe, meldt de Droogtemonitor. Waterschappen houden het water zoveel mogelijk vast en voeren waar mogelijk extra water aan uit het hoofdwatersysteem.

Het waterpeil in het IJsselmeergebied wordt 7,5 centimeter hoger gehouden dan het normale zomerpeil en op de Maas wordt beperkt geschut in de sluizen om zo veel mogelijk water vast te houden.