Dorpen bevrijd in tegenoffensief Oekraïne: 'Zegt nog weinig over strijdverloop'

"Wij strijders van de 35ste mariniersbrigade hebben het dorp Storozjove bevrijd", zegt een Oekraïense commandant terwijl hij zijn blauw-gele vlag ontvouwt. "Glorie aan de helden, glorie aan de mariniers."

De Oekraïners filmen hoe ze het dorp verkennen terwijl in de verte nog doffe knallen klinken. Ze stuiten op een Russische vrachtwagen, met lekke banden en vol kogelgaten. "Daar ligt nog een Rus. Hij kan ons helaas niets meer vertellen", zegt de commandant over het beeld van een gesneuvelde tegenstander.

Het was de eerste keer dat Oekraïne officieel beeld uit bevrijd gebied naar buiten bracht:

Volgens een van de militairen zijn er vijftig Russen uitgeschakeld bij de gevechten, vier anderen zijn gevangengenomen. Om elk huis is gevochten. "De vijand verzette zich aanvankelijk, maar we zijn erin geslaagd door te breken."

Dit is het soort beelden dat het Oekraïense ministerie van Defensie graag naar buiten brengt. De NOS heeft op basis van algemeen beschikbare informatie geverifieerd dat het materiaal inderdaad in tot voor kort bezet gebied is gemaakt.

Gisteren meldde Oekraïne al de bevrijding van drie dorpen in de buurt, Blahodatne, Neskoetsjne en Makarivka. Onderminister Hanna Maljar van Defensie benadrukte de boodschap die Oekraïne wil uitdragen met de beelden: "De nationale vlag wappert weer boven Storozjove, en we gaan door tot dat voor heel Oekraïne geldt."

"De beelden zeggen nog niet veel over hoe de strijd verloopt", tempert defensiedeskundige George Dimitriu van Clingendael de verwachtingen. "Ja, ze zijn op zekere hoogte succesvol geweest, maar de Russische defensielinie is meestal zo'n 30, 40 kilometer diep, en de Oekraïners zijn nog niet bij de plekken die de Russen het best hebben voorbereid. De echte inspanningen moeten dus nog komen."

Sinds het tegenoffensief vorige week begon ziet Dimitriu Oekraïne op een breed front de ruim 1000 kilometer lange Russische linies aftasten. Afgelopen weekend meldde het land daarbij naast de heroverde dorpen in de regio Donetsk ook aanvallen rond Bachmoet. Daar claimde Maljar enkele honderden meters terreinwinst.

"Mijn inschatting is dat ze proberen te kijken waar ze erdoorheen komen. Ze willen de Russen ook in het ongewisse laten over waar daadwerkelijk de grote klap komt, en zo hun troepen binden."

Hoelang deze aftastende fase duurt, is dus afwachten. Dagen? Weken? Geen maanden in ieder geval, verwacht Dimitriu. "Het is heel lastig te voorspellen, maar heel lang zal Oekraïne het niet kunnen volhouden. De voorraden raken op, gevechtsvermoeidheid neemt toe en door verliezen zullen eenheden gereorganiseerd moeten worden."

Kwetsbaar

Grote vraag is dan ook op welk doel Oekraïne nu inzet. Misschien een zuidelijke doorstoot naar de Zee van Azov? "Dat zou zowel symbolisch als militair een grote nederlaag voor de Russen betekenen. Er is eerder fel om gevochten en bovendien zou dan de landbrug van Rusland met Cherson en de Krim doorsneden worden.

Maar het is de vraag of dat zal lukken, waarschuwt Dimitriu. Hij somt de Oekraïense problemen op: nog altijd onvoldoende munitie, niet genoeg tanks, militairen die slechts kort getraind zijn in complexe aanvallen en het nadeel van de aanvallende partij, die veel kwetsbaarder is dan de verdediger die zich heeft ingegraven.

"En het gaat er niet alleen om of je je troepen naar de zee kan krijgen, je moet ook het heroverde gebied kunnen behouden. Je moet je nieuwe frontlijn beveiligen en je lange logistieke aanvoerroutes. Wat is dan haalbaar? Je wilt voorkomen dat al je troepen vernietigd worden."

Paniek

Die beslissende fase zal beginnen als Oekraïne na het aftasten een zwaartepunt kiest voor de aanval. "Het beste zou zijn als ze ergens een zwak punt treffen, doorbreken en dan diep doorstoten. Dan kom je bij de artillerie, kun je commandoposten uitschakelen en kan de verdediging instorten. Niets leidt tot meer paniek dan dat er tien kilometer achter je geschoten wordt en je geen contact krijgt met de commandopost."

Of het zover zal komen is nog speculeren. Voordeel voor Oekraïne is dat het zelf kan uitkiezen waar en wanneer er wordt toegeslagen, merkt Dimitriu op. "De verdediger moet het hele front in de gaten houden, maar de aanvaller heeft aan één zwakke plek genoeg."

En ook de Russen kampen met de realiteit van het slagveld: lange aanvoerlijnen, onvoldoende getrainde militairen, uitgeputte troepen.

Dimitriu wijst nog op een belangrijk voordeel van de Oekraïners ten opzichte van de Russen. Zij vechten voor hun vaderland, zijn sterk gemotiveerd en het moreel is hoog.