DeSantis gaat als 'Trump zonder drama' Republikeinse voorverkiezingen in

• Roos Verbrugh

  redacteur Bureau Washington

Ron DeSantis, de gouverneur van Florida, heeft vannacht via Twitter laten weten dat hij de Republikeinse kandidaat bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen wil worden. Hij wordt gezien als de grootste Republikeinse uitdager van Donald Trump. Maar dan moet hij wel zijn conservatieve beleid ook buiten Florida aan de man brengen.

Media speculeerden al maanden over DeSantis' mogelijke kandidatuur. Op een unieke manier kondigde hij vannacht zijn deelname aan, namelijk tijdens een digitaal evenement via Twitter, waarin hij sprak met Elon Musk, de eigenaar van het platform.

Die lancering op Twitter ging moeizaam, en werd na 20 minuten afgebroken:

"DeSantis is een creatie van Donald Trump", zegt politiek consultant Mac Stipanovic. Vanuit Tallahassee, de hoofdstad van Florida, volgde hij de opmars van DeSantis. "Als Trump geen positieve tweets over hem had geschreven, was DeSantis nooit gouverneur geworden", zegt hij.

Dat DeSantis zich nu kandidaat stelt tegenover Trump, valt niet in goede aarde bij de voormalige president. Trump noemt de gouverneur 'Ron DeSanctimonious', daarmee suggererend dat DeSantis schijnheilig is.

DeSantis (44) werd geboren in Jacksonville en studeerde aan Yale en Harvard voordat hij politiek actief werd in 2012. In 2019 werd hij gouverneur van Florida. Zijn populariteit groeide door zijn tegendraadse coronabeleid. Ook voerde hij conservatieve wetgeving over abortus, immigratie en LHBTI-rechten in.

Hoewel Florida in het verleden een typische swing state was, een staat die schommelt tussen Democratisch en Republikeins bestuur, transformeerde DeSantis het tot een broedplaats voor rechts-conservatieve ideeën. "Florida is de laatste jaren steeds conservatiever geworden, en heel aantrekkelijk voor Republikeinen", zegt Stipanovich.

Tijdens de uitbraak van de coronacrisis in 2020 ging Florida in tegenstelling tot veel andere staten niet volledig op slot. DeSantis opende al snel weer het bedrijfsleven en het onderwijs. Florida werd in coronatijd de snelst groeiende staat van Amerika. De politieke carrière van DeSantis nam daarmee een vlucht. Bij de midterm-verkiezingen in 2022 werd de gouverneur herkozen met bijna zestig procent van de stemmen, een opvallend hoge uitkomst in vergelijking met de landelijke verkiezingsuitslag.

Aanvoerder in de cultuuroorlog

Volgens Stipanovich voert DeSantis een variatie op Trumps 'Make America Great Again'-beleid. "Wie stemt op DeSantis, stemt op het trumpisme, zonder alle drama van Trump zelf." Trump is verwikkeld in een reeks rechtszaken en DeSantis hoopt daarvan te profiteren. Hij zet zich neer als een familieman met conservatieve waarden. "DeSantis is nog samen met zijn eerste vrouw en hij is niet vijf keer failliet gegaan in het verleden, dat kan men over Trump niet zeggen", zegt Stipanovich. Trump weet het vertrouwen van veel Republikeinen te behouden, want 53 procent geeft aan op hem te stemmen, blijkt uit de laatste peiling. DeSantis volgt met 20 procent.

Republikeinen zien in DeSantis een belangrijke aanvoerder in hun cultuuroorlog. Vorig jaar voerde hij de 'Parental Rights Education Law' in, wat zijn tegenstanders omdoopten tot de 'Don't Say Gay' wet. In de wet staat dat voorlichting over seksuele geaardheid of gender de verantwoordelijkheid moet zijn van de ouders, en niet van de school. Werknemers van Disney, een van de grootste werkgevers in de staat Florida, reageerden woedend op de wet. Bob Chapek, de toenmalige Disney-directeur, uitte openlijk kritiek. Daarop ontnam DeSantis het 'zelfbestuur' van Disney over het eigen terrein. De rechter moet zich nog uitspreken over de ruzie tussen de partijen.

'Gebrek aan persoonlijkheid'

Het staatsparlement in Florida voerde in april een nieuwe anti-abortuswet in waarmee Florida nu behoort tot de staten met de meeste restricties op abortus. Als protest tegen president Bidens immigratiebeleid zette DeSantis in september vorig jaar een groep Venezolaanse migranten op een vliegtuig naar Martha's Vineyard, een eiland waar veel Democraten een vakantieverblijf hebben. Dat leverde hem veel kritiek op, maar ook veel lof bij de Republikeinse achterban.

DeSantis probeert nu of dit beleid ook buiten Florida aanslaat maar mist volgens Stipanovich charisma. "Hij heeft een duidelijk gebrek aan persoonlijkheid, flexibiliteit en inlevingsvermogen", zegt Stipanovich. En daarmee is zijn landelijke succes nog niet gegarandeerd. Stipanovich: "In swing states zoals Michigan, Wisconsin en Pennsylvania hebben mensen minder strenge opvattingen over kwesties als abortus en immigratie. Daar wacht hem een zware taak."

Hij is niet de enige Republikeinse uitdager van Donald Trump. Maandag kondigde Tim Scott, de enige zwarte Republikein in de Senaat, zijn kandidatuur aan. Ook andere Republikeinen kondigden hun deelname aan. In juni 2024 beslist de Nationale Republikeinse Conventie in Wisconsin wie het mag opnemen tegen Biden.