Samenwerking en minder administratie moeten jeugdzorg verbeteren
Lange wachtlijsten, personeelstekorten en steeds verder stijgende kosten: het is al lang crisis in de jeugdzorg. Sinds 2021 wordt er gesproken over verbeteringen en nu liggen er eindelijk afspraken.
Om de jeugdzorg betaalbaar en beter toegankelijk te maken, is afgesproken dat er een lijst komt met de hulp die gemeenten verplicht moeten leveren. Hulp die niet op de lijst staat, hoeft dan niet per se door de gemeente betaald te worden.
Op dit moment bieden veel gemeenten alle zorg aan, wat ten koste gaat van het budget voor de zwaardere, belangrijkere zorg. De lijst is er op dit moment nog niet. Die moet in 2024 af zijn, is afgesproken.
Landelijk gelijkgetrokken
Daarnaast moet de organisatie bij het inkopen van gespecialiseerde hulp, zoals jeugd-ggz, worden gelijkgetrokken. Contracten en tarieven verschillen nu per gemeente, waardoor veel tijd komt te zitten in de administratie. Daardoor kan er minder zorg worden geleverd.
Ook moeten gemeenten verplicht gaan samenwerken bij het inkopen van gespecialiseerde hulp. Zo gaan 42 jeugdzorgregio's dat doen en niet de 342 gemeenten. Dat gebeurt nu al, maar is te vrijblijvend, staat in het plan.
De gesprekken over de hervorming van de jeugdzorg verliepen moeizaam. Het Rijk wil bezuinigen op het budget voor de jeugdzorg, terwijl veel gemeenten op dit moment al niet uitkomen met het geld dat ze krijgen. Discussie over de vraag wie er in de toekomst verantwoordelijk is voor overschrijdingen van het budget heeft de gesprekken een tijdlang stilgelegd.
Afgelopen april bereikten de gemeenten en het kabinet een principeakkoord. De aankomende twee jaar zullen de geplande bezuinigingen op de jeugdzorg worden verminderd. In 2024 en 2025 blijft er in totaal 385 miljoen euro meer beschikbaar dan eerst de bedoeling was.
Stap voor stap
De hervormingen die nu op tafel liggen, geven aan waar de jeugdzorg in de aankomende jaren naartoe moet gaan. "Maar het wordt geen big bang", zegt staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. "De veranderingen gaan stap voor stap. Veel maatregelen moeten nog verder worden uitgewerkt."
De Hervormingsagenda Jeugd moet nog worden voorgelegd aan de achterban van de partijen die om de tafel hebben gezeten. Zij mogen er dan over stemmen. Van Ooijen hoopt dat het plan over een maand is goedgekeurd.
Niet goedkoper en niet beter
In 2015 is de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg overgeheveld van het Rijk naar de gemeenten. Deze decentralisatie had als doel de zorg aan jongeren te verbeteren. Gemeenten staan dichter bij de kinderen en kunnen zo betere zorg verlenen, was het idee. Ook moest dat leiden tot lagere kosten.
Het tegenovergestelde is het geval. Door de jaren heen zijn zowel de wachtlijsten als de kosten in de jeugdzorg toegenomen. Een van de oorzaken daarvan is dat meer jongeren in de jeugdzorg terecht zijn gekomen. In 2015 maakte 1 op de 10 jongeren gebruik van jeugdzorg. Op dit moment is dat zo'n 1 op de 8.
Meer weten over de jeugdzorg? Bekijk de explainer:
