Shell, Heineken, ING, Rabobank, Unilever, Philips, Douwe Egberts-moeder JDE Peets, Bavaria. Direct na het begin van de oorlog in Oekraïne wilden al deze grote bedrijven zo snel mogelijk weg uit Rusland. Maar ruim een jaar later heeft de een dit makkelijker gedaan dan de ander. Zo blijkt Unilever zelfs twee keer zo veel te verdienen aan zeep en voedingsmiddelen in Rusland dan voor de oorlog. Maar ja: vertrekken is "niet eenvoudig", zegt Unilever.
Na de val van de Sovjet-Unie was Rusland voor westerse bedrijven een nieuwe markt waar de bomen tot in de hemel zouden groeien. Maar voor zelfs de grootste optimist ging die economische droom definitief in rook op toen de Russische tanks de grens met buurland Oekraïne overstaken. Zo verklaarde Rabobank dat leasedochter DLL Rusland de rug toekeerde door het "barbaarse geweld" in Oekraïne.
Unilever verklaarde niet meer te investeren in of winsten te halen uit Rusland. Het bedrijf zou de Russische bevolking alleen nog van "basisproducten" voorzien. De vier fabrieken in het land bleven "alledaagse voedsel- en hygiëneproducten" produceren en leveren aan Russische consumenten. Maar voor al die ijsjes, crème en deodorant werd niet meer geadverteerd.
Follow The Money ontdekte vandaag dat de Russische Unilever-tak vorig jaar met omgerekend 108 miljoen euro toch bijna twee keer zo veel verdiende als voor de oorlog. Ook wordt in het land toch nog volop geadverteerd voor de Magnums en Cornetto's van Unilever.
Unilever herhaalt aan de NOS een verklaring uit februari waarin wordt gesteld dat er nogal wat haken en ogen aan een vertrek uit Rusland zitten. Bij sluiting zouden 3000 medewerkers zomaar op straat staan. Unilever wil de divisie daarom verkopen. "Om te voorkomen dat ons bedrijf direct of indirect in handen van de Russische staat terechtkomt, en het helpen beschermen van onze mensen", zegt een woordvoerder.
Een koper vinden is vooralsnog niet gelukt, laat staan een deal sluiten. Die reclame wordt volgens Unilever door winkeliers en andere klanten gemaakt. "Dat is contractueel vastgelegd vóór maart 2022."
De winst is volgens Unilever te verklaren door hogere omzet, vanwege inflatie en de met 18 procent gestegen waarde van de roebel in 2022. Het concern stelt dat het niet heeft geprofiteerd van de winst in Rusland. "We kunnen bevestigen dat er geen kapitaalinstroom of -uitstroom is geweest."
Biertjes
Heineken verklaarde zelfs helemaal uit Rusland te vertrekken. Ondertussen verscheen dit jaar het ene na het andere nieuwe biertje op de Russische markt. Kort nadat Heineken excuses had gemaakt voor de onduidelijkheid, bleek dat er op de achtergrond een koper was gevonden voor de divisie. Heineken wacht nog wel op goedkeuring door de Russische autoriteiten.
'In Rusland wordt alles altijd duurder', vertelde Russische Tatiana eerder:
Cedric Ryngaert, hoogleraar internationaal recht aan de Universiteit Utrecht, ziet ook dat het voor het ene bedrijf makkelijker is om uit Rusland te vertrekken dan het andere. "Ik snap de spagaat wel", zegt hij over Unilever en Heineken. "Verkoop je de Russische divisie onder de prijs, of wacht je op een goed bod? En krijg je je spullen het land uit? Voor een bank met leningen is het wat eenvoudiger dan voor een bedrijf met activa. Als je die achterlaat dan bij je die kwijt."
Ryngaert benadrukt ook dat een bedrijf dat niet onder internationale sancties valt feitelijk ook helemaal niet hoeft te vertrekken uit Rusland. "Ik vind het wel een goed signaal dat de private sector toch laat zien dat ze het niet eens zijn met de Russische schending van het internationale recht," zegt de hoogleraar. "Normaal komen landen daar vaak mee weg, maar nu kraait zelfs de private sector er naar."
"Tegelijk verbaast het me wel dat al die sancties de Russische economie veel minder bijten dan gedacht. De economie zou dit jaar zelfs licht groeien." De hoogleraar vertelt ook dat de roebel weer kunstmatig hoog wordt gehouden en dat defensie veel orders plaatst. "Dus of het nou echt zo goed gaat in Rusland, dat weet ik niet."
