Einde immigratiestop leidt tot hoop en chaos aan zuidgrens VS

• Roos Verbrugh

  redacteur Bureau Washington

Amerikaanse grenssteden zetten zich schrap voor de komst van naar schatting 150.000 migranten aan de grens met Mexico. Vandaag vervalt 'Title 42', een noodmaatregel waardoor immigranten tijdens de coronapandemie geen asiel konden aanvragen.

Er komt een strenger immigratiebeleid voor in de plaats, maar dat wisten de migranten die gevaarlijke routes aflegden om bij de grens te komen, nog niet. President Biden heeft 1500 militairen naar de grens gestuurd om de autoriteiten te ondersteunen.

Alejandro Mayorkas, de Amerikaanse minister van Binnenlandse Zaken, roept de migranten op om het niet te proberen om de grens over te steken. "Luister niet naar de leugens van smokkelaars. Wie geen asiel aanvraagt volgens de regels, zal versneld worden teruggestuurd."

Het vervallen van Title 42 en het nieuwe strengere immigratiebeleid leidden ertoe dat veel migranten op de laatste dag nog een poging waagden:

President Trump zette Title 42 in 2020 in, aan het begin van de coronacrisis. De weinig gebruikte gezondheidsmaatregel uit 1944 is bedoeld om verspreiding van infectieziekten tegen te gaan. Onder de regel kon de immigratiedienst migranten direct terugsturen zonder dat ze asiel mochten aanvragen.

Mensen die illegaal Amerika binnenkomen riskeren normaal gesproken een uitzetting van minstens vijf jaar. Onder Title 42 werd dit niet gehandhaafd. Dat maakte het aantrekkelijk voor migranten om meerdere keren een poging te doen. Sinds de invoering werd de maatregel bijna 2,8 miljoen keer ingezet om migranten weg te sturen.

De duizenden migranten die zich nu hebben verzameld aan de grens zitten vooral in Mexicaanse grenssteden zoals Ciudad Juárez. Volgens de gouverneur van de Mexicaanse staat Chihuahua zijn er naar schatting zo'n 35.000 mensen naar de grensregio getrokken.

In El Paso loopt het aantal migranten al maanden hard op. Er is sinds 1 mei een noodtoestand van kracht. Opvangcentra, kerken en scholen zitten overvol. Mensen wachten er hun proces af, maar er is niet genoeg plek voor iedereen. Veel mensen slapen noodgedwongen op straat en leven onder slechte omstandigheden. Er zijn weinig toiletten en er zijn grote voedsel- en watertekorten.

Rafael Garcia is pastoor van de Sacred Heart Church. De kerk zit overvol. Hij vindt dat de vooral lokale gemeenschap getroffen wordt door het falende systeem. Amerikanen moeten volgens hem bewuster worden van de problemen die spelen in de grenssteden. "Migranten vragen geen asiel aan in El Paso. Ze vragen asiel aan in de Verenigde Staten."

Dat de noodmaatregel na vandaag niet meer geldt, betekent niet dat de grenzen open zijn. Iedereen die door een ander land moet reizen om Amerika te bereiken, moet in dat land asiel hebben aangevraagd en zijn afgewezen. Wie dit niet doet, of alsnog illegaal binnenkomt, kan direct worden gedeporteerd. Dat zijn extra maatregelen die de regering van Biden heeft genomen om de migratie in te dammen.

Om een afspraak te maken met de Amerikaanse immigratiedienst moeten migranten nu een app gebruiken op hun telefoon, maar die app werkt niet goed. Slechte verbinding, foutmeldingen en nieuwe maatregelen veroorzaken onduidelijkheid. Sommige migranten zijn ongeduldig of bang voor de regels die nog strenger worden na Title 42. Ze dringen daarom via illegale routes de VS binnen; op luchtbedden over de Rio Grande rivier, door ijzeren hekken en zelfs door rioolbuizen.

Voorzitter Lupe de la O van de Republikeinse Partij van El Paso heeft dan ook weinig vertrouwen in de nieuwe wet. "Laten we kijken hoe het loopt. Als het daadwerkelijk beter wordt, zal ik de eerste zijn die Biden bedankt. Maar ik zie het niet gebeuren."