'Na frisse start' beloven Japan en Zuid-Korea nauwere samenwerking
De hernieuwde band tussen Zuid-Korea en Japan wordt gestaag sterker. Dat is de boodschap die de Zuid-Koreaanse president Yoon en de Japanse premier Kishida uitdragen bij diens bezoek aan Seoul. Ze gaan economisch en militair nauwer samenwerken. Bijvoorbeeld inzake de rakettesten van buurland en kernmacht Noord-Korea.
"Het duurde twaalf jaar om de 'shuttle-diplomatie' te herstellen", verwijst Yoon naar het voornemen om elkaar regelmatig te gaan ontmoeten. "Dit bevestigt dat de Zuid-Korea-Japan-relaties, na een frisse start, snel verbeteren." The Korea Times noemt het een symbolisch zeer belangrijk bezoek van Kishida.
'Verschrikkelijk geleden'
De onderlinge betrekkingen komen uit een diep dal. De twee economische grootmachten hebben een complexe relatie, die wordt overschaduwd door 35 jaar koloniale Japanse heerschappij vorige eeuw. Compensatie voor Zuid-Koreaanse dwangarbeiders blijft een heikel punt.
"Voor mij persoonlijk doet mij hart pijn als ik denk aan de vele mensen die verschrikkelijk hebben geleden", refereert Kishida aan de Japanse bezetting van 1910 tot en met 1945. Het bleef bij deze persoonlijke betuiging van medeleven; er werden geen nieuwe officiële excuses gemaakt of aangekondigd namens de regering.
Yoon dankte de Japanse premier voor het "kenbaar maken van zijn oprechte standpunt, waar geen verzoek voor was".
'Globale polycrisis'
We moeten af van de perceptie dat we niet vooruit kunnen zonder eerst historische kwesties op te lossen, zei de Zuid-Koreaanse president Yoon. Dat is volgens hem nodig om het hoofd te kunnen bieden aan de "globale polycrisis". Hij legde niet uit wat hij daarmee precies bedoelde.
De groeiende assertiviteit van buurlanden China en Noord-Korea dwingen Japan en Zuid-Korea tot samenwerking. De twee landen nemen samen ook stappen om hun techindustrieën te beschermen, zoals de VS en de EU hebben gedaan. Denk daarbij aan de productie van halfgeleiders, zoals microchips, en de toevoer van grondstoffen.
Compensatierel
Deze toenadering was enkele jaren geleden nog ondenkbaar geweest. Zo reageerde Japan ontsteld toen een Zuid-Koreaanse rechtbank in 2018 oordeelde dat dwangarbeiders uit de Tweede Wereldoorlog moeten worden gecompenseerd door Japanse bedrijven. Volgens Japanse lezing waren alle herstelbetalingskwesties al afgehandeld toen de twee landen in 1965 de diplomatieke banden normaliseerden.
Dit conflict luidde een jarenlange verzuring van de relaties in. De twee landen voerden handelsbeperkingen tegen elkaar in en in Zuid-Korea riepen activisten op tot het boycotten van Japanse producten. De toenmalige Japanse premier Abe was in november 2019 nog minder populair onder Zuid-Koreanen dan de Noord-Koreaanse leider Kim Jung-un, zo bleek uit een poll.
Handreiking aan Japan
Na een jarenlange bekoeling is onlangs weer de draad opgepakt. Daarbij speelde het besluit van Yoon in maart om een compensatiefonds voor dwangarbeiders op te richten een grote rol. Het plan was destijds dat Zuid-Koreaanse bedrijven en de staat het overgrote deel zouden betalen; een handreiking richting Japan.
Vanuit Tokio werd enthousiast gereageerd. Binnen Zuid-Korea klonk juist zware kritiek. Slachtoffers vinden dat compensatie moet komen van de Japanse bedrijven die op grote schaal Zuid-Koreanen gedwongen hebben tot arbeid tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het compromis was volgens de Zuid-Koreaans regering nodig om de 'vicieuze cirkel' van slechte banden met Japan te doorbreken.
