Rusland moet hier worden berecht in nieuw tribunaal, zegt Zelensky in Den Haag
De Russische president Poetin zal in Den Haag worden berecht voor zijn misdaden in Oekraïne, zei de Oekraïense president Zelensky vanochtend in een speech in die stad. In de toespraak vanuit de "hoofdstad van het internationaal recht" benadrukte Zelensky dat er in Den Haag een speciaal tribunaal moet komen om de Russische agressor te berechten.
"Iedereen had hier vandaag liever een andere Vladimir gezien", grapte de Oekraïense leider in het World Forum. Het was een verwijzing naar de voornaam van de Russische president. Zelensky's voornaam is Volodymyr, de Oekraïense schrijfwijze van dezelfde naam.
85.000 oorlogsmisdaden
Zelensky werd ingeleid door minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken. Die benadrukte dat Oekraïne inmiddels 85.000 mogelijke gevallen van Russische oorlogsmisdaden had geregistreerd. "Er kan geen vrede zijn zonder gerechtigheid", zei Hoekstra. "Dit is het enige mogelijke antwoord op Russische oorlogsmisdaden."
De Oekraïense leider zei daarna dat hij overtuigd is dat deze berechting gaat gebeuren. "Ik ben er zeker van dat we dit gaan zien, zodra we winnen - en we gaan winnen." De president dankte Nederland voor de humanitaire, militaire en juridische hulp bij de strijd tegen Rusland.
Kijk hier de belangrijkste momenten van de toespraak terug:
Het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag, waar Zelensky eerder vandaag te gast was, heeft al een onderzoek lopen naar Russische oorlogsmisdaden in Oekraïne. Nederland steunt dat onderzoek met geld maar ook met marechaussees die zoeken naar bewijzen.
Tribunaal bedoeld voor 'daad van agressie'
De volgende, essentiële stap is volgens Zelensky de oprichting van een nieuw tribunaal. In deze rechtbank moeten Russische leiders vervolgd kunnen worden voor de zogenoemde 'daad van agressie', oftewel het besluit om een land binnen te vallen. Daarmee zou behalve de invasie van nu ook de Russische annexatie van de Krim in 2014 kunnen worden veroordeeld.
Het ICC kan specifiek de 'de daad van agressie' niet vervolgen. Het hof gaat alleen over oorlogsmisdaden.
Nederland heeft eerder al aangegeven dat het zo'n nieuw tribunaal wil huisvesten. Sowieso komt er in Den Haag een speciaal onderzoekscentrum om bewijsmateriaal veilig te stellen. De oprichting van dit centrum wordt gezien als een opmaat voor de komst van een speciaal tribunaal.
Zelensky tegen 'hybride tribunaal'
Zelensky maakte duidelijk dat hij niets ziet in een zogenoemd hybride tribunaal, een van de opties die op tafel ligt. Volgens zo'n constructie zou de nieuwe rechtbank zowel onderdeel uitmaken van het internationale als het nationale Oekraïense recht. "Het probleem daarmee is dat de leiders die verantwoordelijk zijn voor een inval immuun zijn voor vervolging", zegt universitair docent internationaal recht Marieke de Hoon.
Zelensky z'n bezoek past in zijn strategie om de aandacht van de wereld vast te houden. Hoe hij dat doet? Daar maakte NOS op 3 eerder deze video over:
Om leiders als Poetin toch te kunnen berechten, zet Zelensky in op een volwaardig tribunaal. Het probleem daarbij is dat de VN-Veiligheidsraad er akkoord mee moet gaan, wat Rusland als permanent lid zal blokkeren. Een andere optie is dat er voldoende wereldwijde steun voor komt in de Algemene Vergadering van de VN. Maar volgens De Hoon is dat vrijwel onhaalbaar, omdat veel landen zich afzijdig willen houden van het conflict of Rusland zelfs steunen.
'Slimme verwijzing naar Neurenberg'
Daarom legt Zelensky in zijn speech een verband met het Tribunaal van Neurenberg, waar nazikopstukken na WOII zijn berecht. "Zelensky benadrukte dat er in Neurenberg ook een juridische impasse was, maar toen is het tribunaal er wel gekomen." De Hoon legt uit dat het WOII-tribunaal meer bevoegdheden had gekregen dan juridisch toegestaan was, omdat de overwinnaars van de oorlog dat erdoorheen konden drukken.
"Daarom is het slim dat Zelensky nu naar Neurenberg verwijst", zegt De Hoon. "Hij vraagt actief naar de vorming van nieuw recht; een Neurenberg-moment."
