Sarah Bürmann
redacteur Binnenland
Verreweg het grootste deel van de Nederlandse natuurgebieden staat er slecht voor. Dat blijkt uit de tot nu toe gepubliceerde natuurrapporten die provincies moeten maken. Niet alleen stikstof is een probleem, ook bijvoorbeeld droogte en exotische planten die lokale planten verdringen zijn dat.
De zogeheten natuurdoelanalyses vormen de basis voor de stikstofplannen die provincies op 1 juli moeten inleveren bij minister Van der Wal (Natuur en Stikstof). De NOS analyseerde de conclusies van alle tot nu toe gepubliceerde rapporten.
Daaruit blijkt dat de provincies de doelen in het overgrote deel van de natuur niet halen, zelfs niet als de voorgenomen maatregelen worden uitgevoerd. Die maatregelen lopen uiteen van het aanplanten van bos tot het ophogen van een beekbodem.
Voor 14 procent van de geanalyseerde natuur in Natura 2000-gebieden geldt dat de doelen worden gehaald als de geplande maatregelen doorgaan. Voor 21 procent van de gebieden is dat nog onzeker. Maar voor het overgrote deel (65 procent) van de natuur gaat het op deze manier niet lukken.
Dat de zogenoemde instandhoudingsdoelen bijna nergens gehaald worden, betekent dat de natuur op veel plekken verslechtert. Tegelijkertijd heeft Nederland zich gecommitteerd aan Europese regels die voorschrijven dat beschermde natuur niet mag verslechteren. De instandhoudingsdoelen en het verslechteringsverbod zijn de kern van de Europese natuurbeschermingsregels, die milieuorganisaties vaak aanhalen in stikstofrechtszaken tegen de Nederlandse overheid.
Stikstof is veruit het meest gerapporteerde probleem in de rapporten. In driekwart van de onderzochte natuur blijft stikstof een probleem als de geplande maatregelen worden uitgevoerd. Dat is niet zo gek, want de rapporten richten zich op stikstofgevoelige natuur. Maar er spelen ook veel andere problemen die een 'gunstige staat van instandhouding' in de weg staan.
Zo heeft de Noord-Hollandse natuur veel last van zogeheten 'invasieve exoten'. Vreemde soorten als de cranberry, appelbes en watercrassula verdringen er de oorspronkelijke planten en bomen in twee derde van de onderzochte natuur. In een aantal gevallen is de exoot geen plant, maar een dier: de Amerikaanse rivierkreeft kan bijvoorbeeld ook flink huishouden in natuurgebieden. Zulke soorten hebben geen natuurlijke vijand. Volgens de rapporten zijn er vaak geen maatregelen voorhanden om de exoten te bestrijden.
In Limburg zijn minder problemen met exoten, maar daar spelen juist problemen met water. Gebrekkige waterkwaliteit en verdroging zitten in die provincie de natuur in de weg. In meer dan 60 procent van de onderzochte natuur blijven er ondanks geplande maatregelen nog waterproblemen bestaan die een 'gunstige staat van instandhouding' in de weg staan.
De provincies die dat nog niet gedaan hebben, moeten de komende tijd hun natuurdoelanalyses inleveren bij de Ecologische Autoriteit (EA), zodat de rapporten getoetst kunnen worden. De EA is in het leven geroepen door minister Van der Wal om onafhankelijk advies te geven.
Ecoloog Jan Boeren legt uit waarom de droogte in Limburg zo'n enorm probleem is:
