Europees Parlement steunt aanscherping klimaatwetten: vervuiler gaat betalen
Rutger Mazel
redacteur Buitenland
Meer Europese burgers en bedrijven gaan betalen voor de broeikasgassen die ze uitstoten. Dat heeft het Europees Parlement besloten in een stemming. Daarmee wordt wettelijk vastgelegd dat de Europese Unie in 2030 55 procent minder broeikasgassen uitstoot dan in 1990.
Het Europees Parlement stemde vandaag over een belangrijk klimaatwetgevingspakket. Het gaat om wetten die onderdeel zijn van het grote klimaatpakket van de Nederlandse Eurocommissaris Frans Timmermans, dat hij in 2021 presenteerde.
'Cruciale stemming'
"Dit is een cruciale stemming voor het klimaat en de Europese Green Deal", reageert Timmermans. "We zijn nu heel dicht bij de afronding van het Fit for 55-pakket, het pakket maatregelen waarmee we de EU op weg zetten naar een groenere toekomst."
"Ik ben erg blij dat we een definitieve strik om deze ambitieuze klimaatwetten doen", zegt Mohammed Chahim (PvdA) die namens het Europees Parlement onderhandelde over het pakket. "Met deze wetten leggen we ´klimaatkaders´ vast en creëren we helderheid voor het bedrijfsleven."
Ook Europarlementariër Esther de Lange (CDA) is tevreden. "Dit is het grootste klimaatwetgevingspakket in de EU ooit. We nemen onze verantwoordelijkheid en brengen de CO2-uitstoot omlaag."
Minder emissierechten op de markt
Een van de wetten is de verdere aanscherping van het emissiehandelssysteem (ETS). De handel werkt via CO2-rechten: een bedrijf mag alleen CO2 uitstoten als het daar de rechten voor heeft. Een bedrijf mag ook handelen met de emissierechten: produceer je op een zuinige manier, dan kan je je overige certificaten verkopen aan vervuilende bedrijven die juist extra rechten nodig hebben. Doel is dat de bedrijven duurzamer gaan produceren.
Met de aanscherping van dit emissiehandelssysteem komen er minder rechten op de markt, waardoor de prijs van CO2-uitstoot steeds hoger wordt. Door een eerdere aanscherping kwamen er in 2021 al minder emissierechten in omloop, met een stijging van de prijs tot gevolg.
Het aantal emissierechten moet in 2040 helemaal op nul staan. Het doel is dus om uiteindelijk alle emissies te stoppen.
Oneerlijke concurrentie tegengaan
Een andere wet regelt dat ook bedrijven buiten de EU een steentje moeten bijdragen aan het verminderen van de uitstoot. Als zij hun spullen in de Europese Unie willen verkopen moeten zij via een CO2 grensheffing (CBAM) ook betalen voor hun uitstoot. Zo wordt oneerlijke concurrentie tegengegaan.
Mohammed Chahim spreekt over twee vliegen in één klap: "De wetgeving zet landen en grote bedrijven buiten de EU aan tot vergroening. En het leidt ertoe dat Europese bedrijven hun productie niet verplaatsen naar de andere kant van de wereld, omdat ze daar gratis kunnen uitstoten."
De Europese consument krijgt direct met deze wetgeving te maken, want de EU wil dat ook burgers gaan betalen voor de uitstoot die vrijkomt bij wegtransport en het verwarmen van huizen. Daarom wordt het emissiehandelssysteem uitgebreid naar gebouwen en voertuigen.
Daarbij moeten tankstations en de energiemaatschappijen voor hun klanten CO2-rechten hebben. Die kosten berekenen ze door aan hun klanten. Dat merkt de consument in de portemonnee, bijvoorbeeld op de energierekening of aan de pomp.
Om mensen te helpen hun hogere energierekening te betalen, komt er een Sociaal Klimaatfonds. Met het fonds kunnen EU-landen bijvoorbeeld huishoudens financieel helpen bij het verduurzamen.
Esther de Lange onderhandelde namens het Europees Parlement over het fonds. "Het Sociaal Klimaatfonds helpt de kwetsbaarste huishoudens om de impact van de uitbreiding van het emissiehandelssysteem tot gebouwen en vervoer te dragen. Mensen worden hiermee gericht geholpen de transitie te maken met bijvoorbeeld vouchers voor het isoleren van huizen of de aanschaf van zonnepanelen en warmtepompen."
Doel haalbaar?
Europarlementariër Bert-Jan Ruissen (SGP) heeft grote aarzelingen bij het ambitieniveau. "Ik ben bang dat we straks in 2030 tot de conclusie komen dat we een onhaalbaar bindend doel in de wetgeving hebben gezet. En dan zetten we ons dus juridisch helemaal klem." Ruissen wil meer oog voor de betaalbaarheid van de plannen: "Klimaatbeleid is nodig, maar wel met oog voor de burger en haalbaarheid."
Het pakket aan wetgeving moet in 2030 de netto-uitstoot van broeikasgassen met 55 procent verminderen. De 27 EU-lidstaten zetten er naar verwachting volgende week hun handtekening onder.
"Zodra dat is gebeurd zal het Europees klimaatbeleid in lijn zijn met de 2030-doelen in de klimaatwet", zegt Timmermans. "De EU wordt daarmee het eerste grote economische blok waar de uitvoering van het klimaatbeleid gelijkstaat aan het afgesproken ambitieniveau."
