Aantal doden door drugs en drank in het verkeer fors toegenomen
Het aantal doden bij verkeersongelukken waarbij alcohol of drugs in het spel is, neemt de laatste jaren flink toe. Dat blijkt uit cijfers die de NOS heeft opgevraagd bij de politie. In 2016 overleden er 13 mensen bij een ongeluk dat was veroorzaakt door een bestuurder onder invloed. Vorig jaar waren dat er 61.
De werkelijke aantallen zijn zeer waarschijnlijk hoger omdat er alleen onderzoek wordt gedaan naar middelengebruik als de veroorzaker van het ongeluk het overleeft. Wanneer de bestuurder overlijdt, gebeurt dat meestal niet omdat er geen vervolging mogelijk is.
Het aantal doden bij verkeersongevallen waarbij de bestuurder die het ongeluk veroorzaakt onder invloed is en het ongeluk overleeft:
Met uitzondering van de coronajaren 2020 en 2021 is het aantal dodelijke slachtoffers sinds 2016 elk jaar toegenomen. "Die jaren waren vanwege corona verkeersluw", zegt Paul Broer, portefeuillehouder verkeer bij de Nationale Politie. "Wanneer je 2022 vergelijkt met 2019 zien we een significante stijging."
Niet alleen het aantal slachtoffers is gestegen, ook het aantal dodelijke ongelukken nam toe. Volgens de politie waren er in 2019 in totaal 38 dodelijke verkeersongelukken met een bestuurder onder invloed, in 2022 waren dat er 51.
Meer drugs en drank in het verkeer
Eind vorig jaar werd al bekend dat het aantal boetes en rijontzeggingen voor rijden onder invloed na de coronaperiode met 34 procent is toegenomen, terwijl er niet meer op werd gecontroleerd. "Kennelijk overschatten deze mensen zichzelf of onderschatten ze de gevaren", zegt Broer.
Volgens de politie zijn er in 2022 zo'n 43.000 mensen bekeurd voor rijden onder invloed. Daarvan hadden er 25.000 te veel gedronken en waren er 18.000 onder invloed van drugs, met name cannabis.
De politie heeft niet onderzocht waarom er meer onder invloed wordt gereden. Ook het wetenschappelijk instituut voor verkeersveiligheidsonderzoek, SWOV, moet het antwoord schuldig blijven. "Er wordt wel onderzoek gedaan naar het gebruik van alcohol in het verkeer, maar daarbij wordt niet gevraagd waarom diegene toch is gaan rijden", zegt woordvoerder Patrick Rugebregt van het SWOV. Voor drugsgebruik bestaat nog geen vergelijkbaar onderzoek.
Het Centraal Bureau Rijvaardigheid bewijzen laat mensen in een simulator ervaren hoe het is om met drugs of drank op te rijden.
Uit onderzoek blijkt dat zowel politiecontroles als het alcoholslot effectieve maatregelen zijn om het rijden onder invloed terug te dringen. Maar in het geval van drugsgebruik heb je natuurlijk niets aan het alcoholslot. Handhaving is dus het allerbelangrijkst, benadrukt Rugebregt. "Alcoholongevallen verminderen met 17 procent als er regelmatig alcoholcontroles worden ingezet, blijkt uit onderzoek."
De politie stopte ruim vijf jaar geleden met de grote alcoholfuiken omdat binnen no time op sociale media werd gedeeld waar de politie stond. "Maar ook al pakt de politie hier weinig mensen, de waarschuwing wordt wel door iedereen gevoeld", benadrukt hij.
Maar de politie ziet controles niet als campagnemiddel, benadrukt Broer. "Het is bedoeld als handhaving. En die controles proberen we zo effectief mogelijk in te zetten. Kortstondig en flexibel."
Speekseltest
Sinds de invoering van de speekseltest in 2017 ontdekt de politie steeds vaker drugsgebruik in het verkeer. Deze test wordt minder vaak afgenomen dan de blaastest. "Dat heeft ermee te maken dat de speekseltest een grotere inbreuk is op de lichamelijke integriteit", legt Broer uit.
"De politie mag die test afnemen als de bestuurder onder invloed lijkt en negatief test bij de blaastest. Bijvoorbeeld als diegene warrig praat of grote pupillen heeft."
Alcoholslot
Ook het alcoholslot, waarmee de auto alleen kan worden gestart na een negatieve blaastest, is dus bewezen effectief. Nadat mensen zo'n slot hebben moeten gebruiken is de kans dat ze opnieuw met drank op achter het stuur kruipen met 50 procent afgenomen.
De maatregel werd in 2015 afgeschaft omdat de Raad van State en de Hoge Raad oordeelden dat het te ingrijpend was en te weinig rekening hield met persoonlijke omstandigheden van de bestuurder. Bovendien draaiden de automobilisten zelf op voor de kosten om het slot te laten inbouwen, destijds zo'n 5000 euro.
Maar vorige maand maakte minister Harbers bekend te onderzoeken of het slot toch opnieuw kan worden ingevoerd.
