Rel rond buitenlandse schaatsers wordt feller: 'Standpunt KNSB niet houdbaar'

Het voorjaar is nog maar net begonnen en de eerste schaatsrel is een feit. Woorden als 'stomverbaasd' en 'onhoudbaar' vallen. Commerciële ploegen zetten de aanval in op schaatsbond KNSB, dat buitenlandse toppers wil weren in de vier Nederlandse teams. Een plan dat juridisch gezien niet sterk staat.

Teug naar het begin: in een e-mail op 31 maart van technisch directeur Remy de Wit, die in handen is van de NOS, aan alle managers en coaches van de Nederlandse topteams worden de plannen van de KNSB duidelijk. Volgens De Wit staat "het opleidingssysteem onder druk" en zijn er vanaf het seizoen 2024/2025 nieuwe voorwaarden nodig:

- Er kunnen in een topteam geen rijders actief zijn die in het vorig seizoen een top-8 van de wereld en/of een top-4 van Europa heeft behaald bij het langebaanschaatsen en niet in het bezit is van een Nederlands paspoort.

- Rijders buiten de Europese Unie zijn volledig uitgesloten van deelname aan een topteam.

- Indien een topteam niet-Nederlandse rijders toe wil voegen op basis van bovenstaande criteria is er een extra vergoeding van 12.500 euro en een sporttechnische onderbouwing verplicht.

Nederlanders eerst, klinkt het bij de KNSB. "Wij zijn de Nederlandse schaatsbond en willen straks op de Olympische Spelen zoveel mogelijk Nederlands succes", stelt De Wit in een reactie. Buitenlanders faciliteren past niet in die visie.

Belg Swings straks niet meer welkom?

Bart Swings is ongewenst hoofdrolspeler geworden in de rel. De Belg van het Nederlandse Team IKO is regerend olympisch- en wereldkampioen op de massastart. Vanaf 2024 zou hij volgens de KNSB-voorwaarden niet meer welkom zijn binnen zijn Nederlandse ploeg.

"Ik zou dat heel kortzichtig vinden", reageert Swings. "Ik snap dat Nederland veel geld in het schaatsen steekt, maar ik denk dat ik als Belg en teamgenoot mijn steentje bijdraag. Buitenlandse schaatsers maken de Nederlanders ook beter."

"Schaatsen is een mooie sport, maar vooral groot in Nederland", gaat Swings verder. "In Thialf rijden we voor een vol stadion, in het buitenland zien we vaker lege tribunes. Hopelijk ziet de KNSB in dat buitenlanders weren niet het allerbeste voor de sport is."

Ze zijn not amused bij Team IKO, vertelt coach en medeoprichter Martin ten Hove. "We hebben met elkaar afspraken gemaakt, vastgelegd in een nette overeenkomst. De KNSB past dat nu eenzijdig aan. Dat is hoogst opvallend."

'Bekrompenheid KNSB'

Hij kan rekenen op de steun van Jos Vaessen, voorzitter van Team Albert Heijn-Zaanlander van blikvanger Irene Schouten. "Dit is een bekrompenheid die niet bij de Nederlandse sportwereld past", stelt Vaessen over de nieuwe voorwaarden van de KNSB.

Bij Team Albert Heijn-Zaanlander rijden alleen Nederlanders. Toch vindt Vaessen het belangrijk om tegen de KNSB te ageren. "Buitenlanders komen ook om onze jonge garde beter te maken. Dit is een ingreep in het beleid van de teams, waarbij een bond zich moet matigen. Teams winnen medailles, niet de KNSB."

Harde uitspraak

De Wit heeft de woorden van Vaessen gehoord. "Ik vind het nogal een harde uitspraak", zegt hij. "Er is veelvuldig overleg met de teams en we hebben als slogan 'samen voor schaatsen'. Dus ik ben het niet helemaal eens met zijn stellingname."

Volgens De Wit speelt dit al veel langer. "We hebben dit voor de Spelen van Peking 2022 al op tafel gelegd. Uiteindelijk kwamen we niet tot eensgezindheid en dan is het aan mij om een keuze te maken."

Team Albert Heijn-Zaanlander en Team IKO beraden zich op vervolgstappen. "Ik kan me niet bedenken dat dit binnen de EU mag", concludeert Vaessen. Bij Team IKO, waar ook Marten Liiv uit Estland onder contract staat, zijn inmiddels de advocaten aan het werk gezet.

De overige twee commerciële teams, Reggeborgh en Jumbo-Visma, die overigens beiden geen buitenlanders onder contract hebben, staan er neutraler in. Coach Jac Orie laat weten dat Jumbo-Visma hierover geen standpunt heeft ingenomen.

'Voorwaarden niet houdbaar voor rechter'

Als we de experts moeten geloven, hebben de teams een sterke zaak. Marjan Olfers, hoogleraar Sport en Recht, en advocaat Dolf Segaar, gespecialiseerd in sportrecht, hebben op verzoek van de NOS naar de mail van de KNSB gekeken.

Ze concluderen los van elkaar dat het standpunt van de KNSB op deze manier "niet houdbaar" is en verwijzen naar het Bosman-arrest uit 1995, over het vrije verkeer van werknemers binnen de EU. Segaar: "Ik snap eerlijk gezegd niet hoe de KNSB dit heeft kunnen bedenken." Olfers: "Niet noodzakelijk geschikt en evenredig voor het doel."

Om een rechtszaak te voorkomen, lijkt een gesprek tussen de KNSB en de ploegen noodzakelijk. "Ik had gehoopt dat we nog om tafel zouden gaan", reageert De Wit. "Ze nemen nu echter een bepaalde houding aan, ook in de media, dat ik niet weet of dat nog lukt. Ik sta open voor een gesprek, maar dat ligt bij hen."