Nederlandse fiscalisten helpen bij belastingwetgeving in Midden-Oosten
De dood en belastingen: volgens de Amerikaanse staatsman Benjamin Franklin zijn het de enige twee zekerheden in het leven. Toch deden olielanden als Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten lange tijd niet aan belastingheffing.
Met hulp van Nederlandse fiscalisten komt daar verandering in. Want in rap tempo wordt er in het Midden-Oosten belastingwetgeving opgetuigd. Vanwaar deze koersverandering, en waarom met Nederlandse adviseurs?
In sommige landen in het Midden-Oosten werd tot vijf jaar geleden alleen 'zakat' geheven. Dat is een religieuze belasting die meestal vrijwillig aan islamitische instanties wordt afgedragen. De hoogte is jaarlijks 2,5 procent van iemands bezittingen. De opbrengsten komen niet toe aan de staat maar aan minderbedeelden in de samenleving.
Daarom was het uniek dat de Verenigde Arabische Emiraten en Saudi-Arabië in 2018 btw introduceerden. Bahrein en Oman volgden, en Qatar volgt waarschijnlijk later dit jaar. De extra staatsinkomsten die dit oplevert, lijken goed te bevallen. Naast btw moeten bedrijven in de regio ook vaker winstbelasting gaan betalen en denkt Oman zelfs na over een inkomstenbelasting voor inwoners.
Grondstoffen zijn niet oneindig
Stephen Brunner is al 26 jaar partner bij Deloitte. Onlangs verruilde hij Amstelveen voor Dubai om zich bezig te houden met de totstandkoming van fiscale regelgeving in de regio.
Volgens Brunner zijn er meerdere redenen voor de koerswijziging op het gebied van belastingheffing. "Het besef lijkt door te dringen dat de grondstoffen eindig zijn. De energietransitie is in volle gang, dus er zal niet voor eeuwig geteerd kunnen worden op olie- en gasinkomsten. Belastingheffing is een goede manier om de staatskas te spekken."
Maar er speelt meer, zegt Brunner. Naar aanleiding van een actieplan van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) zijn er internationale afspraken gemaakt voor een wereldwijde minimumbelasting. Vanaf 2024 geldt in ruim 130 landen een minimumtarief van 15 procent winstbelasting voor grote bedrijven.
Landen kunnen weliswaar besluiten om niet aan die afspraken mee te doen en een lager tarief te hanteren, maar lopen dan potentiële staatsinkomsten mis. Steeds meer landen zullen daarom geneigd zijn om wel die 15 procent in te voeren.
Veel internationale ervaring
Om belasting te heffen, heb je wetgeving nodig. Maar het maken van goede belastingwetgeving is lastig, zeker als je dat nooit eerder hebt gedaan. Voor hulp bij dit proces wordt er daarom over de grens gekeken.
Het is geen toeval dat ze vaak bij Nederlanders uitkomen, zegt Nikie van Duurling. Sinds ruim een jaar werkt ze in Dubai bij PwC Middle East en houdt zij zich bezig met belastingstrategie en automatisering voor bedrijven in het Midden-Oosten.
"Nederland is een van de weinige landen waar het mogelijk is om een fiscale bachelor en master te volgen, en die opleidingen zijn uitstekend", zegt Van Duurling. "Verder kent Nederland van oudsher een gunstig vestigingsklimaat waardoor er veel belastingadviseurs zijn met internationale ervaring." Brunner van Deloitte denkt dat er nog een reden is dat Nederlandse fiscalisten die kant op gaan. "Nederlanders zijn avontuurlijk en passen zich makkelijk aan."
Toen de btw vijf jaar geleden in de Emiraten werd ingevoerd, streken de eerste Nederlandse fiscalisten neer in het Midden-Oosten. "De implementatie hiervan werd ondersteund door onder anderen een klein clubje Nederlanders. Hun kennis en ervaring kwam goed van pas om de nieuwe regels uit te leggen", vertelt Van Duurling. Dat lijkt goed te zijn bevallen, want inmiddels zijn er naar schatting ruim vijftig Nederlandse fiscalisten in de regio actief.
Nederlandse sporen
De Nederlandse aanwezigheid is soms goed terug te zien in de resultaten. In de nieuwe winstbelasting van de Verenigde Arabische Emiraten zijn twee paradepaardjes van de Nederlandse belastingwet vrijwel één op één overgenomen.
Een daarvan is de deelnemingsvrijstelling, een bepaling die voorkomt dat binnen een concern tweemaal belasting wordt betaald over dezelfde winst. De andere is de fiscale eenheid, die het mogelijk maakt om winsten en verliezen van verschillende maatschappijen met elkaar te verrekenen.
Over het algemeen gaat het invoeren van belastingen zonder slag of stoot, stelt Brunner. "Het wordt niet met open armen ontvangen, maar schoorvoetend is het ook niet. Zakat betalen is een van de vijf zuilen van de islam. Belasting betalen is hier dus eigenlijk een core value."