Brussel: kapotte spullen repareren moet makkelijker worden
De Europese Commissie wil het recht op reparatie van goederen voor consumenten uitbreiden. Zowel binnen als buiten de wettelijke garantietermijn moeten reparaties van goederen gemakkelijker en goedkoper worden, staat in een voorstel dat vandaag is gepresenteerd. Ook moet er een kwaliteitstoets komen voor reparateurs en een online platform waar reparateurs en gerepareerde spullen te vinden zijn.
Als het aan Brussel ligt, worden fabrikanten verplicht vijf tot tien jaar na aankoop de optie van reparatie aan te bieden. Binnen de wettelijke garantietermijn moeten ze zelfs verplicht voor reparatie kiezen, als het goedkoper is dan een nieuw product aanbieden. "We moeten af van het model 'maken en weggooien' dat zo schadelijk is voor onze planeet", zegt Eurocommissaris Frans Timmermans.
Hoeveelheid afval verminderen
Brussel hoopt met het plan de hoeveelheid afval te verminderen, minder aanspraak te maken op nieuwe grondstoffen en daarmee de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Op dit moment wordt er in de EU jaarlijks 35 miljoen ton aan afgedankte producten bij het afval gezet.
Het recht op reparatie-plan is onderdeel van de Green Deal en een breder pakket aan maatregelen om producten duurzamer te maken. Eerder al kwam de Europese Commissie met een voorstel dat producenten ertoe verplicht hun goederen zo te ontwerpen dat ze makkelijker te repareren zijn. Die eisen worden opgenomen in de al bestaande Ecodesign-richtlijn.
Ook zijn er digitale productpaspoorten geïntroduceerd, waarin staat hoe zuinig en hoe makkelijk iets te repareren is. Met die informatie kunnen consumenten duurzamere keuzes maken. Ook het voorstel tegen greenwashing dat de Europese Commissie vandaag presenteerde moet daarbij helpen.
Vervanging te makkelijk
Dit laatste pakket voorstellen gaat over de fase na de aankoop, het consumentenrecht. Op dit moment hebben producten een wettelijke garantie, die is vaak twee jaar, maar de termijn verschilt per product. Binnen die garantie hebben consumenten recht op reparatie of vervanging als spullen - niet door eigen toedoen - kapotgaan. Volgens de Europese Commissie wordt nu nog te makkelijk voor vervanging gekozen.
Experts bevestigen dat. Volgens Trudy Rood, onderzoeker circulaire economie bij het Planbureau voor de Leefomgeving, overweegt ruim de helft (60 procent) van de consumenten geen reparatie als het product kapot is. "Dat heeft veel met de toegankelijkheid van reparatie te maken. Daar valt nog veel winst te behalen", zegt Rood.
Ook uit onderzoek van de TU Delft blijkt dat we spullen te snel vervangen. Volgens hoogleraar duurzaam consumentengedrag Ruth Mugge komt dat omdat we de levensduur van producten vaak onderschatten. "Een op de zes wasmachines die we vervangen werkt eigenlijk nog prima. Bij tv's is dat de helft", vertelt ze.
'Mooie eerste stap'
Mugge noemt het voorstel van Brussel een mooie eerste stap. Maar ze vraagt zich wel af of het doel - meer reparatie, minder nieuwe spullen - hiermee wordt bereikt. "Er staat niks in het plan over de prijs van de reparaties en de reparatieduur. Je weet niet of reparaties aantrekkelijker worden dan vervanging of de aanschaf van iets nieuws. Dat is een gemiste kans." Ook Rood benadrukt het belang van de reparatieduur of het aanbieden van vervangende producten. "Mensen willen gewoon niet zonder komen te zitten."
Mugge vindt het verder jammer dat er in het plan weinig te vinden is over de mogelijkheden om zelf spullen te repareren. "Het voorstel richt zich erg op professionele reparaties, maar er zijn heel veel apparaten die je dan niet meeneemt." Mugge noemt het voorbeeld van een koffiezetapparaat. Dat is te goedkoop om een reparateur voor te bellen. Als de apparaten makkelijk uit elkaar te halen zijn en losse onderdelen gemakkelijker verkrijgbaar, zou je zelf eerder aan de slag gaan, denkt Mugge.
Een voorwaarde is dat het repareren ook daadwerkelijk makkelijker wordt. Een oplossing uit het onderzoek van de TU Delft is bijvoorbeeld bij apparaten displays in te bouwen waarop te zien is wat eraan schort als ze kapotgaan. "Dat zie je nu al bijvoorbeeld bij cv-ketels en sommige koffiezetapparaten", aldus Mugge.
Het voorstel van de Europese Commissie moet nog worden aangenomen door het Europees Parlement en de lidstaten.