Protest tegen projecten van grote Nederlandse baggerbedrijven in de Malediven
"Het baggerschip Oranje is niet welkom in de Malediven." Met deze online tekst maken activisten van de Save Maldives Campaign kenbaar dat ze tegen een groot project zijn waarvoor het Nederlandse bedrijf Boskalis is ingehuurd.
In opdracht van de Maledivische overheid creëert Boskalis nieuw land voor een haven in een ondiepe lagune, vlak bij de hoofdstad Malé. "Boskalis verwerft contract van 120 miljoen euro voor ontwikkeling en aanpassing aan het veranderende klimaat", meldde het bedrijf zelf begin dit jaar in een persbericht.
Maar volgens de Save Maldives Campaign heeft het project weinig met klimaatadaptatie te maken. "Er wordt 24,5 miljoen kubieke meter zand uit de zeebodem gehaald in een ecologisch gevoelig gebied", zegt Humay Abdulghafoor van de actiegroep.
'Schadelijk voor zeeleven'
De groep stelt dat het baggeren zo schadelijk zal zijn voor het zeeleven, koraalriffen en de leefwijze van vissers dat de inwoners juist kwetsbaarder worden voor de gevolgen van klimaatverandering. Abdulghafoor probeert het baggeren door Boskalis te stoppen via een rechtszaak.
De actiegroep startte ook een online petitie tegen een ander project, zo'n 500 kilometer zuidelijker bij de eilanden van de Addu Atol. Deze petitie had geen effect: machines van het Nederlandse bedrijf Van Oord zijn hier inmiddels aan het graven. Op drie plekken aan de kust wordt extra land gecreëerd, naast drie nieuwe eilanden.
Het bedrijf spreekt van een combinatieproject, waarbij klimaatadaptatie een van de doelen is. "Landaanwinning creëert kustbescherming en voegt tegelijkertijd waarde toe met economische ontwikkeling", zegt een woordvoerder van Van Oord.
Correspondent Aletta André laat in deze video zien hoe de Malediven worden geraakt door klimaatverandering en hoe er onenigheid is over de aanpak ervan:
Het nieuwe land is deels voor huisvesting en deels voor commercieel vastgoed en toerisme bedoeld, maar het moet de bewoners ook beter beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering. In juni was er nog een grote overstroming door extreem weer, iets dat volgens inwoners steeds vaker voorkomt. Nu komen er een afwateringssysteem en diverse vormen van kustbescherming. Ook zal het land (1,6 meter boven de zeespiegel) hoger liggen dan de natuurlijke eilanden.
Actievoerder Abdulghafoor oordeelt negatief. Volgens haar zal het project de beschermde zeegebieden van de Addu Atol verwoesten en de weerbaarheid van de eilandengroep tegen klimaatverandering juist verslechteren. De mogelijk "onomkeerbare schade" aan het milieu wordt ook genoemd in een onderzoek dat Van Oord samen met de overheid van de Malediven liet uitvoeren.
'Project toch nodig'
Toch is het project nodig, stelt Van Oord. Het bedrijf wil in Addu maatregelen nemen om milieuschade te minimaliseren, onder meer door het verplaatsen van koraal en zeegras. Deze natuurlijke materialen worden vervolgens gebruikt voor kustbescherming van het nieuw aangewonnen land, zo is de bedoeling.
Shauna Aminath, de Maledivische minister van Milieu, Klimaatverandering en Technologie, verdedigt de economische noodzaak van beide projecten. "Landaanwinning is een noodzakelijk kwaad. Ik kom zelf uit Addu en daar is een groot tekort aan huisvesting en faciliteiten zoals scholen. Slechts 1 procent van ons territorium bestaat uit land. De enige manier om de economie op te bouwen, is met meer land. En de nieuwe haven, die hebben wij net zo hard nodig als Nederland de haven van Rotterdam nodig heeft. We zijn een volk van scheepvaarders."
Wel trekt Aminath de manier waarop Boskalis en Van Oord de projecten presenteren, als een combinatie van ontwikkeling en klimaatadaptatie, in twijfel. "Natuurlijk moet elk bouwproject in de Malediven rekening houden met klimaatverandering, maar ik geloof niet dat de overheid deze projecten heeft gepresenteerd als klimaatadaptatieprojecten. Er wordt ook geen speciale klimaatfinanciering voor ingezet."
De klimaatadaptatie zit hem met name in het ontwerp van het nieuwe eiland, zegt projectingenieur Paula Ockeloen telefonisch vanuit haar kantoor in Malé. Dat betekent dat het nieuwe land hoog genoeg ligt en de kust wordt beschermd, niet dat bestaand land en inwoners worden geholpen bij aanpassing aan het veranderende klimaat.
Als onderdeel van een groter biodiversiteitsprogramma heeft zowel de regering van de Malediven als Boskalis koraal verplaatst. Ockeloen zegt dat er uitgebreid is onderzocht wat de mogelijke schade kan zijn en hoe die beperkt en gecompenseerd kan worden. Koraalverplaatsing is volgens haar een wereldwijd toegepaste en geaccepteerde methode.
Angst voor kusterosie
In een van de milieuonderzoeken staat dat inwoners van het nabijgelegen eiland Villingili zich zorgen maken over het koraal bij hun eiland en mogelijke kusterosie door de verplaatsing van zand. Er zijn geen langetermijnonderzoeken, maar inwoners van de Malediven zijn ervan overtuigd dat kustontwikkeling de klimaatproblemen verergert.
"Wij hebben ze uitgelegd dat wij voor het begin van de werkzaamheden eerst een dijk bouwen die de lagune waar we land aanwinnen afsluit. Dat houdt al het zand binnen om het koraal te beschermen", zegt Ockeloen.
De kans bestaat dat door de landaanwinning de stroming bij het eiland sterker wordt. "Dit wordt tot twee jaar na het project in de gaten gehouden door een onafhankelijke adviseur. Mocht er kusterosie plaatsvinden, dan moet de schade worden gecompenseerd."
Actievoerder Abdulghafoor is niet overtuigd. "Dus eerst veroorzaak je schade en dan ga je die schade monitoren? Waarom moeten wij daar blij mee zijn?"
