Nieuwe mogelijkheden van slimmer ChatGPT leiden ook tot zorgen

• Nando Kasteleijn

  redacteur Tech

De geavanceerde tekstgenerator ChatGPT leidde in november vorig jaar tot een hype. Opeens werd duidelijk hoe goed AI (kunstmatige intelligentie) al is. Tot verbazing van de makers zelf, die de chatbot tussen het geplande werk door online hadden gezet. Dat geplande werk is een verbeterde versie die deze week uitkwam: GPT-4.

Het is al langer duidelijk dat AI een van de belangrijkste ontwikkelingen in de techsector is. Zo staat sinds vorige maand opeens de machtige positie van Googles zoekmachine ter discussie, door concurrentie van Microsoft.

Die heeft ChatGPT in zoekmachine Bing geïntegreerd. Ook deze twee techbedrijven zitten niet stil en kwamen deze week met updates. Het laat zien dat de ontwikkelingen op dit gebied razendsnel gaan en de potentie groot is.

Verschillen tussen 3.5 en 4

Er zijn een paar wezenlijke verschillen tussen GPT-4 en zijn voorganger versie 3.5. Allereerst kan de nieuwe versie veel meer woorden aan, waardoor het systeem veel meer kan 'lezen' en veel meer tekst kan produceren.

De NOS stelde GPT-3.5 en GPT-4 allebei drie vragen. Dit waren de antwoorden (vanwege de beperkte lengte is er een maximum aantal woorden meegegeven in de vraag):

De meest in het oog springende vernieuwing is nog niet beschikbaar, maar ligt gevoelig. GPT-4 kan vertellen wat er op een afbeelding staat, en daar vervolgens iets mee doen. Vanwege zorgen omtrent misbruik kan het grote publiek dit nog niet testen, maar de potentie is al wel duidelijk gemaakt.

Tijdens een ruim twintig minuten durende presentatie deze week toonde OpenAI-president Greg Brockman een schets van een website uit een notitieboek. Daar maakte hij vervolgens een foto van en gaf die aan GPT-4 met de opdracht: bouw een website. Dat gebeurde vervolgens ook, inclusief werkende knoppen.

"Voor de buitenwereld lijkt dit magie: je gaat van schets naar site", reageert AI-onderzoeker Judith van Stegeren. Zij deed als promovendus vier jaar onderzoek naar creatieve AI aan de Universiteit Twente.

"Onder de motorkap gaat het van foto naar tekst, die tekst wordt dan weer gelinkt aan een taak om een website mee te programmeren. Het zijn kleine stapjes die ze achter elkaar zetten." Daarnaast wijst ze erop dat er al veel onderzoek is gedaan naar afbeeldingherkenning, en dat dat al vroeg succesvol was.

Van schets naar website:

ChatGPT ontketende dit jaar een zoekmachinestrijd tussen Google en Microsoft. Voor het eerst staat de dominante marktpositie ter discussie. Maar daar blijft het niet bij: de partijen zijn ook al jaren aan elkaar gewaagd als het gaat om kantoor-applicaties. Gmail versus Outlook, Word versus Google Docs.

En net als in februari buitelden de bedrijven ook nu weer over elkaar heen om te laten zien wat ze gebruikers te bieden hebben. Je kunt straks vragen om e-mailconversaties samen te vatten of daar een briefing of presentatie van te maken. Of wat dacht je van een samenvatting van een videomeeting waarbij je later bent aangehaakt.

De schaduwkanten

Deze AI-ontwikkeling kent behalve potentie ook een schaduwkant. Meerdere, zou je zelfs kunnen zeggen. Er kan bijvoorbeeld misbruik worden gemaakt van de tekstgenerator voor het verspreiden van nepnieuws.

En hoe ga je om met een systeem dat ook fouten zal maken? Misschien wel in belangrijke bedrijfsinformatie. Menselijke controle blijft noodzakelijk. Je moet als gebruiker steeds blijven opletten dat het systeem geen dingen opschrijft die niet kloppen. Niet voor niks benadrukt OpenAI dat mens en computer dit samen moeten doen.

Technologie-ethicus Olya Kudina, universitair docent aan de TU Delft, maakt zich daarnaast zorgen over de snelheid waarmee de ontwikkelingen momenteel plaatsvinden. "Mensen moeten nog leren om te gaan met deze technologie. Dit creëert een situatie waarbij er onterecht urgentie ontstaat om dit nú te integreren in je eigen producten, anders ben je te laat."

Volgens haar is er sprake van een groot sociaal technisch experiment. "Het is alsof OpenAI de maatschappij gebruikt als een groot laboratorium, waar ze de reacties van mensen kunnen zien en meenemen."

Maar van gas terugnemen is voorlopig geen sprake. Behalve Microsoft en Google zijn ook communicatieplatforms Slack en Discord, betaaldienst Stripe en taal-app Duolingo bezig met het integreren van ChatGPT.