Silicon Valley Bank failliet, vier vragen over de situatie
De Amerikaanse Silicon Valley Bank (SVB) ging eind vorige week failliet en dit weekend werd duidelijk dat rekeninghouders niet hoeven te fluiten naar hun geld. Amerikaanse autoriteiten hebben stappen genomen zodat al hun geld veilig is. De afgelopen dagen leidde de onrust rond SVB tot dalende beurskoersen van banken wereldwijd. Vandaag gingen veel bankkoersen wel alweer omhoog.
Wat voor een bank was Silicon Valley Bank, wat gebeurde er en is zoiets ook hier mogelijk? Vier vragen over SVB.
1. Wat was dit voor een bank?
De naam zegt het al, het was een bank voor Silicon Valley. Dat is een gebied ten zuiden van San Francisco waar allerlei techbedrijven en start-ups actief zijn. Start-ups konden vaak bij SVB makkelijker een lening krijgen dan bij andere banken. Ook venture capitalists, durfinvesteerders in start-ups, deden veel zaken met de bank.
Het was geen heel grote bank, maar klein was hij ook niet. Eind vorig jaar was het de zestiende bank van de VS, met 209 miljard dollar aan bezittingen. Dat was wel maar 0,91 procent van alle bankenbezittingen in de VS.
2. Wat ging er mis bij SVB?
De bank moest een verlies nemen op investeringen. Rekeninghouders kregen hierdoor het idee dat de bank in de problemen zou kunnen komen, begonnen hun geld weg te halen en daardoor kwam de bank ook daadwerkelijk in de problemen.
Bekijk hier hoe dat ging:
Daarmee was het een klassieke bank run. In Nederland kennen we die nog van de DSB-bank, die in 2009 failliet ging na een oproep om geld daar weg te halen.
Een bank gaat failliet als rekeninghouders opeens massaal hun geld weghalen. Want de bank kan niet zomaar opeens zoveel geld uitbetalen. Het geld van rekeninghouders is namelijk voor een groot deel geïnvesteerd in dingen die de bank niet snel te gelde kan maken, zoals leningen en hypotheken.
Dat de slechte financiële situatie bij SVB niet eerder is opgemerkt, kan te maken hebben met een versoepeling van het toezicht. Na de kredietcrisis werd dat in de VS verscherpt. Alleen zijn onder president Trump in 2018 die eisen weer deels teruggedraaid, juist voor kleinere banken zoals SVB.
"Kleinere banken van minder dan 250 miljard dollar hebben nu een lichter toezichtsregime", zegt Christiaan van der Kwaak, universitair hoofddocent Internationale en Monetaire Economie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ze worden nu minder streng gecontroleerd dan grote systeembanken."
3. Hoe reageerden de Amerikaanse autoriteiten?
Gedurende het weekend werd koortsachtig overlegd. Want er was de angst dat andere banken ook in de problemen zouden komen. Zo werd gespeculeerd dat rekeninghouders bij andere kleinere banken uit voorzorg ook hun geld zouden weghalen. Zondag maakten het Amerikaanse ministerie van Financiën, de Amerikaanse centrale bank (de Fed) en toezichthouder FDIC bekend dat alle banktegoeden bij SVB gegarandeerd werden.
De FDIC is het Amerikaanse depositogarantiestelsel en dat garandeert eigenlijk een bedrag tot 250.000 dollar per rekeninghouder. Maar om de onrust tegen te gaan, worden nu toch alle tegoeden gegarandeerd.
Harald Benink, hoogleraar Banking and Finance aan de universiteit van Tilburg, denkt dat het plotselinge uitbreiden van dat depositogarantiestelsel tot perverse prikkels kan leiden. "Als puntje bij paaltje komt, zie je nu dus dat de overheid toch alle rekeninghouders van een bank redt. Ook degenen die niet onder de depositiegarantie vallen. Dat is een prikkel voor banken om meer risico te nemen en minder eigen vermogen aan te houden. En daardoor kunnen in de toekomst problemen bij banken waarschijnlijker worden."
4. Hoe staan banken in Nederland ervoor?
De Nederlandsche Bank, de toezichthouder op banken in Nederland, zegt dat die er goed voor staan. "Onze banken in Nederland zijn weerbaar en kunnen tegen een stootje."
Banken worden hier regelmatig onderworpen aan stresstests. Dan wordt gekeken wat er gebeurt met de buffers van banken bij allerlei verschillende economische ontwikkelingen. Dat kan gaan om een stijgende rente, zoals de afgelopen tijd ook inderdaad gebeurd is. "We hebben in recente stresstests gemerkt dat er ook rentescenario's zijn die impact hebben op bankbalansen, maar die is te overzien en behandelbaar", aldus DNB. "Banken zijn goed gekapitaliseerd en die eisen zijn ook bijgesteld na de kredietcrisis."
Hoogleraar Benink erkent dat de buffers van banken een stuk verbeterd zijn sinds de kredietcrisis. "De kapitaalratio's zijn van zo'n 2 à 3 procent naar ongeveer 5,5 procent gegaan. Maar historisch gezien is dat nog steeds aan de magere kant." Hij pleit ervoor dat de kapitaalratio's verder worden verhoogd richting de 10 à 15 procent.
