Luiten werkte met neuroloog aan comeback: 'Nieuw signaal richting mijn hersenen'

"Je weet nooit hoe diep de bodem is, maar als je op de baan staat en je wil jezelf iets aandoen, dan is dat wel een redelijk diepe bodem."

Golfer Joost Luiten is na een moeilijke periode weer terug op niveau, maar weet nog goed wat er vorig jaar juni door zijn hoofd spookte tijdens een hopeloos verlopend rondje in Hamburg: "Ik ga tegen die boom aan trappen totdat ik mijn been breek, want dan hoef ik morgen niet te spelen..."

Een zieke gedachte, zoals hij het erop terugkijkend typeert, maar wel eentje die de alarmbellen deed rinkelen bij de winnaar van zes toernooien op de Europese Tour. "Ik dacht: dit is niet goed, zo kun je niet spelen. En zo kun je ook niet leven. Dus er moest iets gebeuren. Ik ben toen van de baan af gelopen", zegt hij tegen NOS Langs de Lijn.

Golfburnout

Om zichzelf wat bedenktijd te gunnen, liet Luiten de buitenwacht weten dat pijn in de rug de reden was waarom hij er al na vijf holes - en drie ballen die in het water waren beland - de brui aan gaf bij het Duitse toernooi.

Maar de ver buiten de mondiale top-100 weggezakte Bleiswijker wist wel beter: het was een mentaal probleem, een 'golfburnout' zoals hij het noemde. En hij begreep ook al snel dat openheid erover hem het meest zou baten.

Luiten: "Pas als je er eerlijk over bent, kun je hulp gaan zoeken. Anders moet je alles in geheimhouding gaan doen, in het geniep. Dat werkt niet. Dus het moest bekend worden. En daar heb ik ook helemaal geen spijt van. Ik ben echt niet de enige met dat probleem. Het is een heel groot probleem in de maatschappij."

Leerbrein

In het dagelijks leven liep het allemaal op rolletjes voor Luiten, die later die zomer in het huwelijk zou treden, maar op de golfbaan wilde het niet meer lukken. Met name het chippen was een ramp. Dat deed hem besluiten niet meteen naar een golf- of sportpsycholoog te stappen, maar een neuroloog op te zoeken. "Ik wilde weten waaróm ik problemen had met chippen, hoe dat werkt in je hersenen."

Het chipmanco had zijn leven voor een groot deel overgenomen. "Zozeer dat ik 's nachts wakker werd en naast mijn bed stond te chippen. Dan overbelast je je brein en die kan dat niet meer aan. En als ik dan onder druk stond, zei mijn brein: dit vind ik niet fijn. Het sloot zichzelf af. En dat was die yips."

Het was dus zaak om van die 'yips', ofwel de blokkade in de hersenen waardoor Luitens arm die chipbeweging niet meer zo verfijnd kon uitvoeren, af te komen. "Dat kan door het niet meer te trainen, of door iets te doen wat je nog nooit gedaan hebt."

"Daarom heb ik mijn handen omgedraaid met chippen. Om een nieuw signaal richting mijn hersenen te sturen, iets wat niet in dat overbelaste deel werkt maar nog in het leerbrein ontwikkeld moet worden."

Constantheid

De aanpak werkte. Hij keerde in augustus - als inmiddels getrouwd man - terug in het circuit, maar heeft nu met derde plaatsen op de Thailand Classic en het India Open ook weer een paar puike resultaten geboekt. "Als ik zag hoe makkelijk ik de laatste twee weken weer speelde... Voor mijn gevoel niet super, maar wel heel goed."

"Dat betekent dat de veranderingen die ik heb aangebracht als natuurlijk beginnen aan te voelen. Dat was in mijn toptijd - zeven, acht jaar geleden - ook altijd het geval: dat ik heel constant speelde en die constantheid was goed genoeg om toernooien te winnen. En die constantheid zie ik nu weer terug."

De druk is van de ketel. De 37-jarige Luiten staat met een nieuwe mindset op de wedstrijdbaan. "Altijd als ik speelde, móést ik goed presteren. Dat wil ik nog steeds, maar ik kan het nu makkelijker accepteren als ik een weekje slecht speel. Vroeger kon ik daar twee weken van slag van zijn. Niet nodig. Af en toe een slechte week hoort erbij. Tiger Woods mist ook weleens de cut, of Rory McIlroy, noem maar op."

Ryder Cup

De noodgedwongen pauze na het debacle in Hamburg kwam overigens achteraf beschouwd bepaald niet ongelegen. "Ik kon daardoor echt naar ons trouwen toe leven. Normaal zijn wij golfers helemaal niet bezig met wat er over twee weken of een half jaar gebeurt. Nee, het enige wat telt, is de volgende dag, of de volgende slag. Maar nu zat golf helemaal niet in mijn hoofd. Ik heb het echt bewust kunnen beleven en twee superdagen gehad."

Met het langzaam maar zeker betere spel zijn ook de ambities weer terug bij de nummer 316 van de wereld, die in 2014 nog op positie 28 prijkte. "Ik ben nu bezig om beter te worden en golftoernooien te winnen. Ik wil stijgen op de wereldranglijst. Ik wil de top-100 weer in. Ik wil de Ryder Cup spelen. Kijken of dat lukt. Ik heb nog genoeg doelen om voor te spelen."