Oude elite blijft aan de macht in Nigeria, tot woede van de jeugd

• Elles van Gelder

  correspondent Afrika

Na dagen wachten is vanochtend vroeg Bola Ahmed Tinubu officieel uitgeroepen als de nieuwe president van Nigeria. Dat de einduitslag kwam terwijl Nigeria nog lag te slapen, versterkt bij veel jongeren het gevoel dat er bij de presidentsverkiezingen van begin deze week zaken in het geniep zijn gebeurd.

Op sociale media roepen ze op tot verzet met hashtags als #protest en #revolutionnow. Tinubu, lid van regeringspartij APC, weet dat de spanningen hoog oplopen en predikt eenheid, maar het land is nog nooit zo verdeeld geweest. De drie grootste oppositiepartijen zeggen de uitslag niet te accepteren.

Bij de Nigeriaanse verkiezingen stond het meest op het spel sinds het einde van de militaire dictatuur in 1999. Sinds dat jaar wisselen twee partijen elkaar af aan de top in de politiek van het land met zo'n 220 miljoen inwoners: de huidige regeringspartij All Progressives Congress (APC) en de People's Democratic Party (PDP).

Geweldsincidenten

Maar deze keer was er met de Labour Party van Peter Obi ook een derde partij die kans maakte op het presidentschap. De jeugd schaarde zich massaal achter de partij. Voor het eerst was er de hoop op echte verandering en een einde aan de macht van de oude elite. De bevolking in Nigeria is heel jong: 70 procent is onder de dertig jaar.

Obi presenteerde zich als zuinig, anti-systeem en is als jonge zestiger aanzienlijk jonger dan zijn voornaamste tegenstanders, die in de zeventig zijn. Bij de verkiezingen werd Obi met 6,1 miljoen stemmen derde, niet ver achter achter Atiku Abubakar, die voor de zesde keer de presidentskandidaat was voor de PDP.

De achterdocht over de uiteindelijke uitslag groeide de afgelopen dagen, omdat de resultaten lang op zich lieten wachten. De verkiezingen waren afgelopen zaterdag en werden op sommige plekken verlengd tot zondag wegens logistieke problemen en geweldsincidenten.

Schijnvertoning

Vooraf beloofde de kiescommissie dat de resultaten snel en transparant zouden binnenkomen. Einduitslagen zouden bij stembureaus worden gefotografeerd en die foto zou worden geüpload op de server van de kiescommissie. Zo zou ook iedereen mee kunnen kijken. Dat dit dagen op zich liet wachten, voedde bij de oppositiepartijen het gevoel dat de regeringspartij de verkiezingen naar zijn hand heeft gezet.

De oppositiepartijen noemden de verkiezingen voor de uitslag van vandaag al een schijnvertoning en eisten een nieuwe stembusgang. Maar volgens de kiescommissie is alles goed verlopen en rest de oppositie de weg naar de rechtbank als ze bezwaren hebben.

Dikke vinger in de pap

Dat gaat lastig worden. Tinubu had goede kaarten. Het was voor de oppositie moeilijk om op te boksen tegen de oude elite. "Het is mijn beurt", was zijn verkiezingsslogan. De accountant was in het verleden gouverneur van Lagos en heeft politiek al tijden een dikke vinger in de pap. Ook bezit hij over een goed geoliede en gefinancierde politieke machine.

Hoewel veel jongeren Obi steunden in de steden en op sociale media, was hij veel minder zichtbaar in andere delen van het land. Tinubu was dat wel. Verder was voor Obi een hoge opkomst van veel nieuwe jonge kiezers belangrijk. Dat lijkt tegen te vallen.

Aanhangers van Obi roepen op om bewijs te verzamelen van fraude door onder meer foto's te maken van uitslagen bij stembureaus en die te vergelijken met de uitslagen van de kiescommissie.

Chaotisch land

Hoe dan ook hebben de presidentsverkiezingen wel een verschuiving veroorzaakt. Obi kreeg de meerderheid op belangrijke plekken, zoals in Lagos. In die megastad was Tinubu dus ooit gouverneur. Hij hoopte er veel steun te krijgen.

De nieuwe president heeft een lastige taak. Onder Tinubu's voorganger Buhari, eveneens van de APC-partij, is Nigeria de afgelopen jaren steeds verder afgegleden. Zowel op economisch vlak als op het gebied van veiligheid, vanwege jihadistisch geweld en aanvallen van criminele bendes. Daarnaast moet Tinubu de jeugd achter zich zien te krijgen, die hem ziet als oud en corrupt.

Die jongeren moeten nu verder in een chaotisch land met weinig werk. Sommige aanhangers van Obi roepen op tot verzet, anderen zeggen het hoofd koel te houden en willen hun beweging verder laten groeien, om zo de volgende presidentsverkiezingen wel te winnen.

De afgelopen verkiezingen kunnen er alleen ook toe leiden dat nog meer jongeren gedesillusioneerd raken, omdat ze het gevoel hebben dat hen een eerlijke kans is ontnomen.