Nederlandse particulieren profiteren meer van winsten grote bedrijven dan pensioenfondsen

• Charlotte Klein

  redacteur Economie

• Eva Wiessing

  verslaggever Economie

Niet de gemiddelde gepensioneerde, maar vooral de vermogende particuliere belegger profiteert van de winsten van grote Nederlandse beursgenoteerde bedrijven. Uit een analyse van de NOS blijkt dat een relatief klein aantal welgestelde particuliere beleggers in Nederland voor vele miljarden aan aandelen in AEX-bedrijven heeft, veel meer dan de grote pensioenfondsen. De winstuitkeringen van deze bedrijven komen daardoor nauwelijks terecht bij mensen met een aanvullend pensioen.

De vijf grootste pensioenfondsen hebben samen voor ruim 2 miljard euro aan aandelen in Shell, Unilever, ING, Ahold Delhaize, DSM, ASML en Philips. Dat is nog geen half procent van het totaal. Particuliere beleggers hebben veel meer aandelen in bezit: gezamenlijk investeren ze rechtstreeks voor 13,5 miljard euro in deze bedrijven.

"Onze aandeelhouders zijn voor het overgrote deel gepensioneerden, die afhankelijk zijn van het dividend dat wij betalen om hun hoofd boven water te houden", zei Unilever-topman Alan Jope bij de presentatie van de jaarcijfers. Maar uit het onderzoek van de NOS komt dus naar voren dat dat voor gepensioneerden die bij de vijf grote Nederlandse pensioenfondsen zitten nogal tegenvalt.

Verontwaardiging

Nu het jaarcijferseizoen bijna ten einde is, kan de balans worden opgemaakt. Ondanks de inflatie, en dus ook stijgende kosten voor bedrijven, boekten multinationals als Shell, Unilever en ING miljardenwinsten. Eerder constateerde de NOS dat de aandeelhouders hiervan profiteerden. De vraag diende zich aan wie dat zijn.

Daarom is gekeken naar de aandeelhouders van Shell, Unilever, ING, Ahold Delhaize, DSM, ASML en Philips. Deze ondernemingen hebben als gemeenschappelijke noemer dat het bekende grote Nederlandse beursgenoteerde bedrijven zijn of waren, zoals Shell (nu Brits) en Philips (niet meer zo groot). Over de winsten van een aantal van die bedrijven is publieke en politieke verontwaardiging geweest.

Daarnaast is uitgezocht hoeveel aandelen de vijf grootste pensioenfondsen hebben in deze zeven bedrijven. De grootste pensioenfondsen zijn ABP, Zorg en Welzijn (PFZW), bpfBOUW, PMT en PME. De Nederlandsche Bank heeft berekend hoeveel geld Nederlandse particulieren rechtstreeks in deze bedrijven hebben geïnvesteerd.

Daar kwamen deze cijfers uit (kijk je op een klein scherm? Swipe om alle cijfers te zien):

Thijs Knaap van pensioenuitvoerder APG is verrast dat particulieren zo veel meer beleggen in de beursgenoteerde bedrijven dan de grote pensioenfondsen. Maar onlogisch vindt hij het niet, want pensioenfondsen beleggen op de lange termijn en proberen de risico's zoveel mogelijk te spreiden. Terwijl particuliere beleggers eerder geneigd zijn om aandelen te kiezen van lokale bedrijven, omdat ze die beter kennen.

"Wij spreiden onze aandelen en beleggingen over de hele wereld, over duizenden bedrijven, en dan is het deel in een specifiek bedrijf heel klein. Dus het gedeelte van de winst van Unilever dat bij ons terechtkomt is dan maar heel klein, onder de 1 procent."

Het betekent dat de Nederlandse pensioenfondsen hun dividendinkomsten vooral van buitenlandse bedrijven ontvangen. "Dat kan dus net zo goed de Amerikaanse evenknie van Unilever zijn, Procter & Gamble", betoogt Knaap.

Goed inkomen

De kans is dus klein dat de mensen die het nu zo moeilijk hebben vanwege de dure boodschappen via hun pensioenfondsen of eigen beleggingen alsnog profiteren van de megawinsten van supermarktconcern Ahold Delhaize of voedingsmiddelengigant Unilever.

"Ik denk dat als je op straat loopt en je vraagt aan een willekeurig persoon: bent u particulier aandeelhouder? Dan moet je lang wachten totdat je er een tegenkomt", zegt Knaap van APG.

"Het zijn mensen met veel geld, vaak ouderen die een goed inkomen hebben gehad en een deel van hun spaargeld in aandelen hebben gestopt. De meeste 'gewone mensen' hebben geen vermogen in aandelen, alleen via pensioenfondsen." Bovendien heeft niet iedereen in Nederland een aanvullend pensioen.