Oproep aan bedrijven: gebruik vooral energie als er veel wind of zon is
Netwerkbedrijf Stedin kreeg vorig jaar drie keer zoveel aanvragen binnen voor nieuw elektrisch vermogen als het jaar ervoor, drie gigawatt in plaats van één gigawatt. Bedrijven die veel energie gebruiken willen op grote schaal overstappen van aardgas op elektriciteit. Het maakt de krapte op het elektriciteitsnet alleen maar groter. Stedin roept daarom bedrijven op om vooral energie te gebruiken als de wind hard waait of de zon fel schijnt.
De energietransitie is in een stroomversnelling geraakt, meldt Stedin vandaag bij de publicatie van z'n jaarcijfers. Goed voor het klimaat, maar problematisch voor het elektriciteitsnet. Het bedrijf investeerde vorig jaar voor ruim 700 miljoen euro in onder meer het uitbreiden van dat net. Deze situatie had Stedin eigenlijk pas voorzien voor het jaar 2030. Verwacht wordt dat de groei dit jaar doorzet. Vandaar de oproep aan bedrijven, vertelt David Peters van Stedin.
"We moeten sowieso flink meer leidingen en transformatoren bouwen. En het tweede dat we echt moeten doen is het bestaande net beter benutten. Dat kunnen we niet alleen, daar hebben we ook de grootverbruikers bij nodig om dat voor mekaar te krijgen." Stedin zou graag zien dat bedrijven flexibel worden met hun productieproces. "Als er veel zon en wind is, betekent dat opschalen, dus meer productie draaien. Is er weinig zon en wind, dan minder produceren", legt Peters uit.
Batterijen
Het probleem van de krapte op het elektriciteitsnet wordt nog eens vergroot doordat er steeds meer bedrijven met grote batterijen komen die willen handelen in stroom. "In het gebied van Stedin hebben wij ongeveer drie keer de stad Den Haag aan aanvragen voor batterij-aansluitingen. Dat zijn grote aansluitingen van partijen die willen handelen op de energiemarkten, en die claimen daarmee een stukje van de energie-infrastructuur."
Als bedrijven flexibeler gaan produceren, kunnen knelpunten in het net worden beperkt, zo is de gedachte. Bedrijven zouden daartoe meer naar het weerbericht kunnen kijken, en inschatten wanneer het verstandig is om hun productie op te voeren. Dat hoort bij een nieuw energiesysteem, zegt Peters. Bedrijven dwingen om te produceren op momenten dat er veel zon of wind is, kan Stedin niet.
De oproep van de netbeheerder aan bedrijven om soms meer en soms juist minder stroom te gebruiken, valt niet in goede aarde bij de belangenorganisatie van grootverbruikers van energie. Volgens Hans Grünfeld van VEMW moeten netbeheerders als Stedin zelf de krapte op het net oplossen.
Over de schutting
"Waar we moeite mee hebben, is dat de netbeheerders hun probleem nu over de schutting bij de industrie gooien. En zeggen: wij hebben af en toe filevorming en een tekort aan capaciteit, en dan moeten bedrijven maar wat minder stroom gaan gebruiken."
Hij vindt dat netbeheerders de uitbreiding van het elektriciteitsnet beter hadden moeten plannen en alsnog sneller extra capaciteit op het net moeten regelen.
Grünfeld denkt ook dat veel bedrijven onmogelijk aan het verzoek van Stedin kunnen voldoen. De meeste bedrijven, vooral met chemische en andere industriële installaties, zijn zo ontworpen dat ze altijd aan staan. "Als ze minder draaien, wordt er minder geproduceerd en dat is dus buitengewoon kostbaar." Nieuwe installaties zullen er wel rekening mee houden dat het energiesysteem aan het veranderen is, zegt hij.
Fluctuerend
Energie-expert Andy van den Dobbelsteen van de TU Delft vindt het wel een begrijpelijke oproep van Stedin. "Ik denk dat het logisch is, omdat we steeds meer afhankelijk zijn van duurzame energiebronnen, zon en wind met name. En die zijn fluctuerend aanwezig. Dus we zullen iets meer onze vraag moeten afstemmen op wat het aanbod is op dat moment. En niet andersom, zoals het tot nu toe is geweest."
Hij ziet dat er ook in andere landen al rekening wordt gehouden met momenten dat stroom volop voorradig is vanwege het gunstige weer. Zoals in Denemarken, waar al langer wordt gewerkt met sterk fluctuerende prijzen.
"De energiemarkt daar is heel erg afhankelijk van de beschikbaarheid van windenergie", zegt hij, omdat Denemarken veel windmolenparken heeft. "Dat betekent dat de prijzen daar per dag flink kunnen verschillen. Dan heeft het veel zin voor een bedrijf om juist op dat moment in te kopen als de prijs laag is, en dus het aanbod hoog is."