Vanaf vandaag is er in de aanloop naar de Statenverkiezingen voor het eerst in alle provincies een Kieskompas beschikbaar. De dertien regionale publieke omroepen, van L1 in Limburg tot Omroep Fryslan, hebben die digitale stemhulpen samen met een wetenschappelijk team van Kieskompas gemaakt.
De regionale omroepen nemen de financiering voor hun rekening. Volgens Sander van Barneveld, voorzitter van het hoofdredacteurenoverleg van de omroepen, doen zij dat omdat zij het belangrijk vinden dat het publiek goed geïnformeerd naar de stembus gaat. "Door alle maatschappelijke en bestuurlijke problemen is het voor de kiezer alleen maar ingewikkelder geworden om zijn of haar stem te bepalen", zegt Van Barneveld. "Het Kieskompas gaat daar bij helpen."
De andere grote stemhulp, Stemwijzer, is bij deze verkiezingen in vier provincies beschikbaar. In Drenthe, Overijssel en Noord-Brabant is de Stemwijzer al te raadplegen; de Limburgse versie is dat vanaf morgen. ProDemos maakt de Stemwijzer in opdracht van provincies. De meeste provincies zetten dit jaar een andere stemhulp in of bieden niets aan op dit gebied.
Asielzoekerscentra
Kieskompas legt de gebruiker tientallen stellingen voor, over bijvoorbeeld de komst van asielzoekerscentra of de vraag of het buitengebied mag lijden onder de bouw van nieuwe woningen. Na beantwoording krijg je aan de hand van een plaatje van het politieke landschap te zien waar je staat: bij welke politieke partijen het dichtstbij en van welke het verst af.
Per provincies spelen andere politieke kwesties en daarom zijn de stellingen en de positionering van de partijen nergens precies hetzelfde. Maar volgens de oprichter van Kieskompas, politicoloog André Krouwel, is het opvallend dat PVV, Forum voor Democratie en JA21 steeds vrijwel op dezelfde posities helemaal rechts onderin het politieke spectrum uitkomen. Linksboven staan partijen als D66, PvdA en GroenLinks ook in elkaars buurt, maar de onderlinge afstanden zijn daar toch groter.
ChristenUnie, CDA en VVD bevinden zich daar ergens tussenin. De ChristenUnie meer linksboven, de VVD vaak rechts onderin en het CDA meestal ongeveer in het midden. BBB is inhoudelijk moeilijker te plaatsen, hoewel meestal wel aan de rechter- en conservatieve kant van het midden.
Zo ziet het politieke landschap van Kieskompas er uit in Gelderland:
Volgens Krouwel laten de stellingen in het Kieskompas zien dat er ook bij Provinciale Statenverkiezingen wel degelijk duidelijke tegenstellingen tussen partijen spelen. "Provincies gaan over ruimtegebruik; over vragen als de maximumsnelheid op provinciale wegen en waar er wel of niet gebouwd mag worden. Die kwesties zijn per definitie omstreden."
De provinciale Kieskompassen zijn ook in eenvoudige taal beschikbaar, voor mensen die om wat voor reden dan ook worstelen met moeilijker woorden. "Hoewel we ons best hebben gedaan om de stellingen zo helder mogelijk op te schrijven, staan er toch nog genoeg van dat soort woorden in", zegt Sander van Barneveld van de omroepen. "Het systeem Steffie kan ze op verzoek uitleggen en helpt ook het Kieskompas makkelijk te doorlopen. Ontzettend belangrijk want - laten we eerlijk zijn - politiek is al ingewikkeld genoeg."