Moldavische premier treedt af, geeft de schuld aan Rusland
Premier Natalia Gavrilita van Moldavië is afgetreden. Sinds het begin van de oorlog in buurland Oekraïne kampt het land, dat een van de armste landen van Europa is, met grote energietekorten, torenhoge inflatie en voortdurende protesten.
President Maia Sandu heeft al een opvolger voorgedragen: Dorin Recean. Hij is een zakenman die tussen 2012 en 2015 minister van Binnenlandse Zaken was. Recean zegt dat hij het pro-Europese beleid van zijn voorganger wil voortzetten. Samen met Oekraïne werd Moldavië in juni vorig jaar kandidaat-lid van de Europese Unie.
Gavrilita, die anderhalf jaar in functie was, wijt de beroerde situatie in haar land grotendeels aan Rusland. Bij de bekendmaking van haar aftreden verwees ze naar de "Russische agressie" in Oekraïne. De gevolgen daarvan zijn vooral merkbaar aan de leveranties van gas uit Rusland, waarvan Moldavië volledig afhankelijk is. Vorig najaar sneed leverancier Gazprom diep in de aanvoer.
Stroomvoorziening
Daar kwam nog bij dat het land geregeld problemen heeft met de elektriciteitsvoorziening. Moldavië koopt stroom in Roemenië, maar de hoogspanningsleidingen lopen deels over Oekraïens grondgebied. Als in Oekraïne de elektriciteit wordt afgeschakeld na Russische aanvallen, zitten ze Moldavië vaak ook in het donker.
Ondanks honderden miljoenen aan steun uit Brussel slaagde de regering er niet in om de prijzen in bedwang te houden. De inflatie ligt boven de 30 procent en dat treft de bevolking snoeihard in de portemonnee.
Alles bij elkaar leidde dat de afgelopen tijd dagelijks tot tamelijk grote demonstraties van de pro-Russische Shor Partij. De naamgever van die partij is de oligarch Ilan Shor, die ervan wordt verdacht te hebben geprofiteerd van grootschalige bankfraude in 2014. Zijn partij heeft zes zetels in het Moldavische parlement.
Banden met Rusland
Moldavië heeft langdurige banden met Moskou. Het land maakte deel uit van de Sovjet-Unie en sinds de onafhankelijkheid in 1991 heeft het lange periodes onder leiding gestaan van pro-Russische partijen en politici. De Oekraïense president Zelensky waarschuwde gisteren in zijn toespraak voor de 27 EU-leiders in Brussel dat zijn inlichtingendiensten een Russisch plan hadden onderschept, waarin wordt beschreven hoe de controle over Moldavië zal worden verkregen.
Daar komt bij dat een deel van Moldavië al sinds 1990 wordt beheerst door Moskou. Dat deel, Transnistrië, scheidde zich destijds van Moldavië af. Sindsdien zijn er Russische militairen gelegerd, deels als 'vredesmacht' en deels als reguliere eenheid. Volgens de nu gevallen regering is de aanwezigheid van Russische troepen illegaal.
In het begin van de oorlog in Oekraïne was de angst groot dat de Russen zouden doorstoten naar Transnistrië, maar door het hardnekkige Oekraïense verzet kwamen ze niet eens in de buurt. Toch zei het hoofd van de Moldavische inlichtingendienst in december nog dat Moskou het plan niet heeft opgegeven. "De vraag is niet of de Russische Federatie opnieuw zal proberen op te rukken naar Moldavisch grondgebied, maar wanneer dat zal gebeuren", zei hij toen.
Herstel van de economie
President Sandu zegt dat de leden van de regeringspartij Partij van Actie en Solidariteit hebben ingestemd met de komst van de nieuwe premier Recean, die partijloos is. De afgelopen tijd was hij een belangrijk adviseur van Sandu.
Recean heeft twee weken de tijd om een nieuw kabinet te vormen. Volgens president Sandu zal het kabinet zich onder meer gaan richten op het herstel van de economie.
