Harry Potter-game omstreden door 'transfobe uitspraken' J.K. Rowling
Lang was alles rond Harry Potter een garantie voor succes. Van de boeken over de beroemde tovenaarsleerling tot de acht films, die zo'n 7,7 miljard dollar opbrachten.
Twaalf jaar na de laatste film duikt de game-industrie - die qua grootte inmiddels de filmindustrie is voorbijgestreefd - op de Harry Potter-wereld met de game Hogwarts Legacy, die vandaag uitkomt. Gezien de vele lovende recensies lijkt het een zekerheid dat er miljoenen exemplaren van verkocht zullen worden.
Maar als het aan critici ligt, wordt er geen enkel exemplaar verkocht. Zelden leidde een spel tot zoveel controverse in de gamewereld én daarbuiten.
Dat heeft te maken met uitspraken die JK Rowling, de schrijfster van de boekenreeks, in 2020 heeft gedaan. In een online manifest schreef ze bezorgd te zijn over het groeiend aantal jongeren dat een transitie wil doormaken. Ook vindt ze dat die ontwikkeling ertoe leidt dat de wereld gevaarlijker wordt voor vrouwen. "Als je toiletten en kleedkamers openstelt voor iedere man die het idee heeft dat hij een vrouw is, dan zet je de deur in feite open voor iedere man die maar wil binnenkomen." Het was een uitspraak die veel mensen in het verkeerde keelgat schoot.
Diverse acteurs uit de films namen afstand van Rowlings uitspraken, onder wie Daniel Radcliffe, Rupert Grint en Emma Watson (Harry, Ron en Hermelien). Sindsdien ligt alles wat met Harry Potter te maken heeft onder een vergrootglas. Dus ook Hogwarts Legacy.
Boycot en discussie
Online wordt opgeroepen tot een boycot van de game. Weliswaar was Rowling zelf niet direct betrokken bij de productie van het spel, maar door het gebruik van de Harry Potter-merknaam verdient ze alsnog royalty's. Door het spel te kopen, steun je Rowling indirect en daarmee ook haar anti-transstandpunten, vinden activisten. In de conservatieve hoek klinkt de oproep om het spel juist te kopen, om de transgemeenschap een hak te zetten.
De polarisatie rond Hogwarts Legacy leidt ook tot discussie bij diverse media die te maken krijgen met het spel. Zo heeft gameforum ResetEra vorige maand besloten alle discussie over de game te verbannen. Andere media nemen in artikelen actief afstand van de uitspraken van Rowling. Dat gebeurde ook in Nederland, bij bijvoorbeeld gamesite IGN Benelux.
In de recensie van het spel staat dat de redactie achter de rechten van transgender personen staat. "We zijn het er als redactie niet mee eens hoe Rowling daarover denkt", zegt journalist Sven Rietkerk. "We vonden het extra belangrijk om ons daartegen uit te spreken, zeker omdat ze geld verdient met deze game. Ik heb zelf de recensie geschreven en daarna hebben we met enkele collega's overlegd om er extra duiding aan te geven."
Dilemma voor gamers
Voor sommige gamers is deze controverse even schrikken, zegt gameontwikkelaar Gwendolyn Kampen, zelf een transgender vrouw. "Stel dat je bent opgegroeid als Potter-fan, dan kom je nu voor een moeilijke ethische kwestie te staan: ga ik proberen van de game te genieten, wetende dat Rowling ervan profiteert, of sympathiseer ik met de transgendergemeenschap? Het is een dilemma waar de gemiddelde gamer zich niet uit zichzelf mee bezighoudt."
De uitgever van het spel, Warner Bros. Games, kreeg de afgelopen maanden al de nodige kritiek te verduren. Regisseur Alan Tew reageerde daar vorige maand op. "We weten dat de Harry Potter-wereld een divers publiek heeft. We wilden daarom ervoor zorgen dat het publiek, dat altijd van een dergelijke game heeft gedroomd, zich verwelkomd zou voelen. Dat ze zich ook thuis zouden voelen."
Bij de ontwikkeling van Hogwarts Legacy is daar rekening mee gehouden. Spelers moeten bij het opstarten van de game een karakter maken, waarmee ze het spel kunnen spelen. In de character creator krijgen ze de vrijheid om uiterlijke kenmerken te kiezen, zonder dat ze daarmee voor een specifieke gender kiezen. Aan het aangemaakte karakter wordt in het spel soms gerefereerd met onzijdige voornaamwoorden, zoals 'they'.
En in het spel komt ook een transgender personage voor:
Het zijn zulke toevoegingen die veranderingen teweeg kunnen brengen, denkt Kampen. "Goede representatie van trans personen gebeurt wanneer het karakter meer is dan alleen de problemen waar een trans persoon mee worstelt. Een character creator in zo'n spel kan mensen helpen om te experimenteren met hun identiteit. Dat alles zou kunnen bijdragen aan de acceptatie van transgender mensen in de samenleving."
Maar de gameontwikkelaar wil andere mensen niet cancellen of vertellen wat ze moeten doen. "Ik denk dat veel mensen hebben uitgekeken naar deze game. Dan is het heel schokkend om te horen dat je indirect een transfobisch geluid steunt. Niemand wil horen dat-ie fout zit. Maar zelf kies ik er voor om iemand met transfobische ideeën niet te steunen en de game links te laten liggen."
Volgens Kampen draait het uiteindelijk om bewustwording. "Ik vergelijk het soms met R Kelly. Hij heeft mooie muziek gemaakt, maar is wel veroordeeld voor seksueel misbruik en afpersing van minderjarigen. Mensen moeten zelf weten wat ze met die informatie doen. Sommigen luisteren nog altijd graag naar zijn muziek en anderen niet meer. Hetzelfde geldt voor Hogwarts Legacy."
