Medicatie op maat dankzij dna-profiel leidt tot minder ernstige bijwerkingen

Ernstige bijwerkingen van medicijnen nemen met 30 procent af als de dosering wordt afgestemd op het dna van patiënten. Dat blijkt uit een internationale studie onder leiding van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Het is voor het eerst dat is aangetoond dat voorschrijven op basis van een dna-profiel ook echt effect heeft.

"Het bewijs is geleverd, dit is echt een doorbraak", aldus hoogleraar klinische farmacie Henk-Jan Guchelaar, een van de auteurs van de studie. Bijna 7000 mensen uit zeven Europese landen deden mee. De gebruikte medicijnen waren bedoeld voor de behandeling van onder meer kanker, hart- en vaataandoeningen en psychische klachten.

Een medicijn kan bij verschillende patiënten verschillende reacties oproepen. Dat is voor een flink deel omdat iedereen ander dna heeft. Daardoor breken sommige mensen medicijnen bijvoorbeeld langzamer af, waardoor ze een lagere dosis nodig hebben, en daarmee de kans op bijwerkingen voorkomen.

De deelnemers van het onderzoek kregen allemaal een dna-medicatiepas, afgestemd op hun eigen dna-profiel. Door die pas te scannen, konden artsen en apothekers precies bepalen welke medicijndosis optimaal was voor elke patiënt. De proefpersonen hadden niet alleen minder last van bijwerkingen, ze waren ook erg te spreken over de pas zelf. Die gaf ze een gevoel van regie, zeggen de onderzoekers, omdat ze actief betrokken werden bij hun eigen behandeling.

In deze video legt een professor van het LUMC uit hoe die pas werkt:

Naast het dna-profiel zijn er meerdere factoren die van invloed zijn op hoe iemand reageert op een medicijn. Zo reageren mannen en vrouwen soms verschillend, of speelt de etniciteit een rol. Met behulp van de medicatiepas kan voor iedereen de medicatie worden geoptimaliseerd, ongeacht geslacht of etnische achtergrond.

Een effectievere behandeling hoeft zich overigens niet te beperken tot bijwerkingen. "Gebruik van het dna-profiel kan ook leiden tot een betere werking van een medicijn", zegt Guchelaar.

Paar honderd euro

Het personaliseren van medicatie maakt onderdeel uit een bredere ontwikkeling in de gezondheidszorg, ook wel precision medicine genoemd. Niet alleen dna, maar ook bijvoorbeeld de samenstelling van bacteriën in de darmen en risicofactoren voor hart- en vaataandoeningen zorgen ervoor dat iedereen een specifieke behandeling behoeft. Dat kan gaan om medicatie, maar ook om aangepaste voeding of therapieën.

Als het aan Guchelaar ligt, krijgt iedereen zo'n dna-medicatiepas. "Zo'n pas kost 300 tot 600 euro, en het hoeft maar één keer. Een gemiddelde 40-jarige heeft er binnen een paar jaar iets aan." Hij zou daarom graag zien dat het dna van elke patiënt die bij de apotheek komt in kaart wordt gebracht. "Alleen op die manier maken we de behandeling effectiever en veiliger voor elke patiënt."