Braziliaanse marine dreigt spookschip op te blazen, grote zorgen over milieu

De Braziliaanse marine wil een afgedankt vliegdekschip tot zinken brengen, ondanks grote zorgen en bezwaren van milieuorganisaties en het Braziliaanse Openbaar Ministerie. Het roestige schip van zestig jaar oud, São Paulo genaamd, dobbert al maandenlang rond; het mag nergens aanmeren als gevolg van juridisch gesteggel en een internationaal conflict.

Het van oorsprong Franse vliegdekschip uit 1963 maakt sinds 2000 onderdeel uit van de Braziliaanse vloot, maar inmiddels willen de Brazilianen ervan af. Plannen om het schip te moderniseren zijn jaren geleden al losgelaten en in 2018 werd de São Paulo buiten gebruik gesteld. De logische volgende stap zou zijn om het gevaarte van 33.000 ton te slopen, maar dat blijkt erg ingewikkeld.

Zoals zoveel schepen uit de jaren 60 zat het vliegdekschip vol met asbest. In de jaren 90 is zo'n 55 ton van die kankerverwekkende stof verwijderd, maar er is nog zo'n 10 ton achtergebleven. Dat kon niet worden weggehaald omdat het onderdeel uitmaakt van de scheepsconstructie. Ook zitten er schadelijke stoffen in de verf, bedrading en brandstofopslag van het schip.

Niet welkom in Turkije

Twee jaar terug kwam de São Paulo in handen van een Turks bedrijf, dat het schip wilde ontmantelen. Het vliegdekschip vertrok vanuit Rio de Janeiro naar Turkije, maar kwam daar nooit aan. Eenmaal in de buurt van de Middellandse Zee bleek dat Turkije de vergunning om aan te meren had ingetrokken uit vrees voor milieuschade. Daarop keerde het schip terug naar Brazilië.

Eenmaal terug in de Braziliaanse wateren bleek dat de São Paulo verstrikt was geraakt in een wirwar aan conflicterende regels en verboden. Milieudienst Ibama had inmiddels de exportvergunning ingetrokken wegens zorgen over de asbest aan boord en de deelstaat Pernambuco verbood de São Paulo om aan te meren vanwege de milieurisico's. Lokale havens lieten op hun beurt weten dat het schip niet welkom was uit vrees dat het zou worden achtergelaten door de eigenaar, met hoge kosten voor de havens tot gevolg.

Milieuzorgen in Brazilië

Als gevolg van het gesteggel zwierf het schip de afgelopen maanden voor de Braziliaanse kust. Tot afgelopen maand: het Turkse bedrijf waarschuwde niet langer over de middelen te beschikken om het schip te onderhouden en dreigde het achter te laten op zee.

De Braziliaanse marine heeft het daarop naar internationale wateren verplaatst. Volgens de marine was de romp van de afgedankte São Paulo beschadigd geraakt. Daardoor zou het 266 meter lange schip vast kunnen lopen of zelfs kunnen zinken, klonk het.

Explosieven

Braziliaanse journalisten onthulden afgelopen weekend dat de marine nu van plan is om het schip met explosieven tot zinken te brengen in de internationale wateren, tot schrik van milieuorganisaties en milieudienst Ibama. Het Openbaar Ministerie - eveneens bezorgd over schade aan het milieu - probeerde via de rechter een stokje te steken voor dat plan, maar moest bakzeil halen.

Daarmee lijkt de weg vrij voor de marine om de São Paulo op te blazen. Of dat ook gaat gebeuren, is nog niet duidelijk. De marine heeft vooralsnog niet gereageerd op de uitspraak van de rechter en inmiddels zou ook een Saudisch bedrijf zich gemeld hebben om het afgedankte schip te kopen en te ontmantelen.