Gaan we veel hebben aan de Zweedse aardmetalen? Dat moet nog blijken
Dysprosium, neodymium en scandium. Het zijn de namen van enkele van de zeventien zeldzame aardmetalen die in grote hoeveelheden zijn ontdekt in het noorden van Zweden, zo werd gisteren bekendgemaakt op een persconferentie.
Zeldzame aardmetalen worden onder meer gebruikt voor de productie van magneten. Ook zijn ze nodig in elektrische auto's en windmolens en zijn dus belangrijk voor de vergroening van de economie.
Deze metalen worden nu nog nergens in de EU uit de grond gehaald, bijna alles komt uit China. Europa wil zijn afhankelijkheid op dit vlak verminderen, en de vraag is of de Zweedse vondst hierbij gaat helpen.
Welke metalen?
"Het gaat best wel om grote hoeveelheden, maar het is de vraag welke van de zeventien aardmetalen er precies zitten", zegt Benjamin Sprecher van de TU Delft. "Want eigenlijk zijn twee of drie daarvan echt belangrijk."
Ook weten we volgens Sprecher nog niet wat de kwaliteit is van de vondsten. "En dat maakt erg uit. Bestaat wat je naar boven haalt voor 10 procent uit een bepaald metaal of maar 1 procent? Want is het bijvoorbeeld 1 procent in plaats van 10 dan moet je dus 10 keer zoveel spul verslepen om dezelfde hoeveelheid te winnen. Dat kost dan meer energie. Dan is het ook de vraag of het rendabel is."
Chinese voorsprong
Zeldzame aardmetalen zijn ook weer niet zo zeldzaam dat je ze maar op enkele plekken op aarde vindt. Toch komt het overgrote deel nu uit China. Dat komt vooral doordat China veel werk heeft gemaakt van het winnen en verwerken van de metalen.
"Qua technologie is dat best moeilijk om te doen en China heeft er veel in geïnvesteerd, terwijl wij in Europa daar weinig aan hebben gedaan", zegt Sprecher.
EU-steun
De EU wil daar verandering in brengen. Het is dan waarschijnlijk ook geen toeval dat Zweden met het nieuws kwam nu het land sinds 1 januari EU-voorzitter is. "Mijnbouwers willen hulp krijgen vanuit de EU, met subsidies en het versnellen van procedures zoals milieuvergunningen. Anders wordt het lastig concurreren met China", zegt Rene Kleijn, industrieel ecoloog aan de Universiteit Leiden.
"Landen als Japan en de VS gooien er bakken met geld tegenaan om onafhankelijker te worden. Europa ziet dat met lede ogen aan en wil ook mee in de vaart der volkeren", zegt Kleijn.
Nieuwe technologie, lage impact
In Europa wordt mijnbouw nog te veel gezien als 'vies', vindt Thierry Breton, de Eurocommissaris voor de Interne Markt. "We importeren liever uit andere landen en kijken niet naar de sociale gevolgen daar en naar de gevolgen voor het milieu. Terwijl mijnbouw in Europa kan profiteren van nieuwe technologie met een lage impact."
Volgens Kleijn zijn de omstandigheden in Zweden nu aanwezig om zeldzame aardmetalen te gaan winnen. "De vondst is gedaan naast een grote ijzermijn, de infrastructuur is er al. De mijnbouwtechnologie in Zweden is goed en er is ook degelijke milieuwetgeving. Het vinden van zo'n voorraad zeldzame aardmetalen is niet heel nieuwswaardig. Maar de waarde zit 'm erin dat het op een plek is waarvan je je daadwerkelijk kunt voorstellen dat het gewonnen kan worden. Daar mogen we wel een beetje om juichen."
