Visseizoen net begonnen in noordoosten Japan, maar de zee is leeg
"Het duurt nog vier tot vijf jaar voordat de vissen weer zo groot zijn", zegt Michinari Sakamoto terwijl hij naar de vrijwel lege bakken staart die normaal volgepropt zitten met vissen en schelpdieren. Hij is vertegenwoordiger van de vissersvereniging in Oost-Kushiro in Japan en houdt een grote vis vast: "Met alleen deze kan je al voor vijftig mensen sushi maken, maar er is dit jaar niet zoveel te vangen."
Honderden kilometers Japanse kust zijn vorig jaar geraakt door een wildgroei aan rode algen waardoor honderdduizenden vissen, zeevruchten en schelpdieren zijn doodgegaan. De oorzaak is de opwarming van het zeewater.
Industrie op instorten
Japan, het land van de sushi, is met meer dan 20 kilo per hoofd van de bevolking een van de grootste consumenten van visproducten ter wereld. De landelijke visserij biedt werk aan meer dan 200.000 mensen. De visserij is ook de belangrijkste bron van inkomsten aan de kust van Hokkaido, het meest noordelijke eiland van Japan. Maar terwijl het visseizoen pas net is begonnen, staat die industrie er op instorten.
De regio staat bekend om de hoge kwaliteit zalm en zee-egels, maar vanwege de rode algenplaag zijn veel van deze soorten gestorven. "We vangen op sommige plekken nog maar een tiende van wat we vorig jaar binnenhaalden", zegt Sakamoto.
In Kushiro is 90 procent van de zee-egels, een populaire delicatesse in Japan, doodgegaan en meer dan de helft van de zalm heeft het niet overleefd. "De algen gaan in de kieuwen zitten, daardoor stikken ze."
De visserij heeft meer dan 60 miljoen euro schade geleden, een klap die tijdelijk opgevangen wordt door overheidssteun. Maar aan het steungeld zitten grenzen. Voor de coronapandemie trok de Japanse staat al tientallen miljoenen uit om de lokale economie staande te houden.
"Het gaat nog minimaal twee tot drie jaar duren voordat het enigszins hersteld is. Zo lang kan je de hele industrie niet kunstmatig op de been houden", legt Toshiharu Horibe uit, die al bijna zijn hele leven naar zee-egels vist in Hamanaka-cho.
"Intussen zijn mijn inkomsten gehalveerd en overwegen veel van mijn collega's te stoppen. Van de natuur ga je het niet winnen, en als de vissers inpakken is het snel afgelopen", vervolgt hij. De pakhuizen staan leeg, en hoewel het visseizoen pas net is begonnen, liggen de meeste boten aan wal.
Op dit moment wordt er extra geïmporteerd uit het buitenland om de tekorten aan visproducten in Japan op te vangen, met een recordniveau aan zee-egels uit Rusland. "Ik hoop dat het een tijdelijke oplossing is", zegt Horibe.
De kustlijn werd overspoeld met de Karenia selliformis, een giftige soort fytoplankton die zich ook in koud water kan vermenigvuldigen. Het is de eerste keer dat Hokkaido, dat twee keer zo groot is als Nederland, op deze schaal geraakt is: "Experts zeggen dat het onder andere komt door de opwarming van de zee verder in het noorden. We zien ook plotseling vissoorten verschijnen die hier normaal niet komen", vertelt Sakamoto.
Zeeleven gaat naar het noorden
Katsunori Seki doet al meer dan veertig jaar onderzoek naar de biodiversiteit in de zee rond Hokkaido. "Door de fluctuaties in temperaturen zijn de zeestromingen zich gek aan het gedragen. Je ziet daarbij dat de vissen en zeevruchten zich steeds verder richting het noorden verplaatsen."
Dit heeft effect op de biodiversiteit in de hele regio. "Vroeger groeide hier een jungle aan zeewier, een voedselbron voor veel vissen en schelpdieren, daarvan zijn nog maar een paar struikjes over. Vroeger vond ik nog veel verschillende soorten vissen hier aan de kust. De meeste zijn nu verdwenen."
Als de kust in de komende vier jaar nog een keer geraakt wordt door een soortgelijke plaag, zal de lokale economie in de kuststeden instorten. Onderzoekers proberen een waarschuwingssysteem te bouwen zodat vissers een maand van tevoren weten of er een nieuwe plaag aankomt.
"Leuk om te weten, maar de zee is gigantisch", zegt Sakamoto gefrustreerd. "We kunnen niet alle vissen gaan evacueren, dus uiteindelijk kunnen we er niks aan doen."
Hij ziet de toekomst somber in: "Ik wil graag visser blijven, maar we kunnen nu alleen nog bidden dat het niet nog een keer gebeurt. In dat geval moet ik maar groenten gaan verkopen."