OV, zorg, post en weermensen: iedereen staakt in het VK
Een golf van stakingen in de publieke sector maakt het leven in deze feestmaand bijzonder ingewikkeld voor de Britten. Het openbaar vervoer ligt plat, de post wordt niet bezorgd en ook de weermensen stoppen ermee. Van nu tot 10 januari staakt er elke dag wel een beroepsgroep: van onderwijzers tot brandweermensen, buschauffeurs en douanepersoneel.
Vandaag leggen zo'n 100.000 Britse zorgmedewerkers hun werk neer. Verpleegkundigen die weglopen bij hun patiënten, met alle risico's van dien, dát is nog nooit eerder voorgekomen.
De vakbond van verpleegkundigen Royal College of Nursing eist een salarisverhoging van 19 procent. Maar het gaat niet alleen om geld, er is ook een structureel tekort aan personeel en groot gebrek aan beschikbare bedden. En dat leidt tot noodsituaties in het Britse zorgsysteem, de NHS.
Ambulances uren te laat
Dat landelijke zorgstelsel, gratis voor iedereen, is een bron van nationale trots. Maar de werkdruk en praktische problemen doen in toenemende mate afbreuk aan patiëntveiligheid, volgens het personeel. Op de wachtlijst voor een operatie staan - mede dankzij de pandemie - 7 miljoen mensen. Ambulances, waarvan het personeel deze maand ook van plan is om te gaan staken, komen in sommige regio's uren te laat.
De golf aan stakingen wordt vergeleken met the Winter of our Discontent, de winter van de onvrede. Die oorspronkelijk aan Shakespeare ontleende term werd beroemd tijdens de massale stakingen in de winter van 1978/1979, die eveneens werden aangewakkerd door hoge inflatie.
De 5-jarige Yusuf overleed volgens zijn familie omdat een ziekenhuis in Rotherham hem vanwege tekorten niet wilde opnemen:
De gemeenschappelijke drijfveer voor alle stakende publieke sectoren is de hoge inflatie en frustratie over jarenlange bezuinigingen. De sterk gestegen kosten van voedsel en energie leiden ertoe dat werknemers, van wie de salarissen niet mee stijgen, er op achteruitgaan. Dit jaar werd de sterkste daling van de levensstandaard in het VK ooit gemeten.
Vooral in de publieke sector blijven salarissen met gemiddeld 2,2 procent toename op jaarbasis mijlenver achter op de het tempo waarmee de prijzen stijgen: de inflatie is nu 11,1 procent. Mensen met lagere inkomens voelen dit het hardst, omdat ze een groter deel van hun loon uitgeven aan voedsel en energierekeningen.
Ook verpleegkundige Ameera staakt, zegt ze: "Met ons salaris en de stijgende kosten is zelfs voedsel kopen een uitdaging geworden. Zusters moeten nu naar de voedselbank om eten voor hun gezin te halen, en dat na lange stressvolle dagen en veel overwerk. En dan hebben we het nog niet gehad over de rekeningen, schoolgeld, noem maar op."
In de publieke sector is de werkgever de overheid. En die heeft twee simpele redenen om de lonen niet mee te laten stijgen met de inflatie. Het is 'onbetaalbaar' en kan bovendien de 'loon-prijsspiraal' verergeren, het economische idee dat stijgende lonen en stijgende prijzen elkaar aanjagen. De miljarden die loonsverhoging voor al deze stakende sectoren zou kosten, zou de nationale schuld opdrijven. Zelfs Labour heeft geen antwoord paraat op de vraag hoe dit te bekostigen, als de oppositiepartij het land nu zou leiden.
Leven ernstig verstoord
De huidige strategie van de Conservatieve regering lijkt er vooral op gericht de schade van de stakingen zoveel mogelijk te beperken. Zo worden er plannen gemaakt om het leger als douanepersoneel in te zetten en ambulances door politieagenten te laten rijden.
Het is een impasse die maanden kan doorgaan. Een regering die meent dat ze het zich niet kan veroorloven om werknemers meer te betalen, staat tegenover vakbonden die zeggen dat werknemers het zich niet kunnen veroorloven om minder betaald te krijgen.
Intussen wordt het leven van Britten ernstig verstoord. De horecasector vreest door de treinstakingen anderhalf miljard pond mis te lopen. Kerstkaarten en cadeaus die zich in de depots opstapelen, zouden pas maanden later aankomen. De tabloidkranten koppen dat families, net als tijdens de pandemie, Kerst maar weer via videoverbinding moeten gaan vieren omdat reizen door alle stakingen vrijwel onmogelijk wordt gemaakt.
In de zorg worden dodelijke slachtoffers gevreesd. De 'winter van ongemak' is van start gegaan, en het voorjaar is nog ver weg.
