Dickpic delen moeilijker gemaakt voor online potloodventer
Je telefoon trilt in je zak. "Jochem wil een foto delen" staat op je scherm. Jochem? Je kent geen Jochem. Je nieuwsgierigheid wint en je klikt op accepteren. Opeens staat het geslachtsdeel van Jochem op je scherm.
Seksuele intimidatie via AirDrop, door bijvoorbeeld dickpics te sturen aan vreemden, is in het buitenland een veelvoorkomend probleem, en komt ook in Nederland voor. Apple geeft gebruikers nu in een nieuwe softwareupdate de mogelijkheid om de instellingen van de functie aan te passen en zo spam of zelfs seksuele intimidatie te voorkomen.
AirDrop is een functie op Apple-apparaten die bluetooth gebruikt om apparaten binnen een afstand van 9 meter te vinden. Naar alle gevonden apparaten kunnen beeldmateriaal of bestanden worden gestuurd, ook naar apparaten van mensen die niet in iemands contactenlijst staan.
De ontvanger kan er vervolgens voor kiezen om het verzoek te accepteren. Een afzender met slechte bedoelingen weet vaak niet naar wie hij of zij het beeldmateriaal stuurt. Zo kan het ook gebeuren dat een (naakt)foto bij een kind met een smartphone belandt. In de nieuwe IOS 16.2-update komt er een limiet van 10 minuten voor gebruikers om AirDrop-bestanden met 'iedereen' te delen. Daarna wordt de instelling automatisch veranderd in 'alleen contacten'.
Het is de vraag of de aanpassing het intimidatieprobleem oplost.
Voor ik het wist, zat ik te kijken naar een filmpje van een kind dat seksueel actief was met een kip.
De 18-jarige Romy heeft het meegemaakt. Ze stond op het station in Zwolle een spelletje op haar telefoon te doen toen ze een AirDrop-bestand van een onbekend iemand accepteerde. "Voor ik het wist, zat ik te kijken naar een filmpje van een kind dat seksueel actief was met een kip. Dat was heel naar om te zien."
In het buitenland is er veel aandacht voor en worden zelfs wetten aangenomen om dit zogenoemde cyberflashing tegen te gaan, maar in Nederland is dat niet het geval. Belangenorganisaties zeggen dat ze het probleem kennen, maar officiële meldingen komen niet binnen. Mogelijk omdat mensen niet weten bij welk meldpunt ze moeten zijn of de intimidatie niet als ernstig ervaren.
Ook is er misschien onduidelijkheid over wat er met de melding moet gebeuren. Zo kwam er laatst kritiek op de NS omdat een reiziger in de trein niet werd geholpen na het melden van AirDrop-intimidatie.
Organisaties zoals expertisecentra Fier en Rutgers, en Slachtofferhulp geven aan dat ze juist beschikbaar zijn voor hulp bij deze ervaringen.
In het Verenigd Koninkrijk is er meer over bekend. Plan International deed daar vorig jaar onderzoek naar de intimidatie en sprak met 1515 meisjes en jonge vrouwen tussen 12 en 21 jaar oud. 15 procent van hen gaf aan slachtoffer te zijn geworden van cyberflashing. Slechts 16 procent deed aangifte bij de politie en van die groep kreeg 30 procent te horen dat de politie niets kon doen omdat het geen misdaad is.
In Nederland is er voor zover bekend geen onderzoek naar gedaan, Plan International wil dit wel gaan doen. Aangiften zijn er bij de Nederlandse politie ook nog niet binnengekomen.
Ik kon het zelf uiteindelijk wel loslaten, maar ik denk dat er genoeg mensen zijn die dat niet kunnen.
Ook Romy is er nooit achter gekomen wie het filmpje stuurde. Ze vond het vervelend. "Niet alleen schaamde ik me voor de mensen om me heen die het filmpje ook zagen, ook was ik snel om me heen aan het kijken wie me dit had gestuurd. Of iemand me aankeek. Daar ga je dan wel over nadenken."
Melden deed ze het niet. "Ik kon het zelf uiteindelijk wel loslaten, maar ik denk dat er genoeg mensen zijn die dat niet kunnen."
Online potloodventer
Toch is het belangrijk om erover te praten, zegt seksuoloog Yuri Ohlrichs van expertisecentrum Rutgers. De negatieve effecten van dit ongewenste gedrag kunnen net zo groot zijn als de effecten van fysieke seksuele intimidatie: van stressklachten tot zelfs trauma's. "En hier speelt ook nog de anonimiteit van de dader mee. Het komt onverwachts en je schrikt ervan. Het is eigenlijk een online potloodventer."
Iemand lastigvallen is van alle tijden, gaat Ohlrichs verder. "Vroeger had je de hijger, nu worden mensen lastiggevallen via AirDrop. De intimidatie past zich aan de mogelijkheden aan. Als in de toekomst weer nieuwe media worden bedacht, zal dit zich ook weer verder ontwikkelen."
Weet daarom als slachtoffer dat het niet jouw schuld is, zegt de seksuoloog. "Je lokt het niet uit. Waarom mensen dit doen, is een gevarieerd verhaal. Van plagen tot frustratie of een bepaalde kick krijgen, maar het heeft niets met jou te maken."
