Betogers krijgen soms voor protest al politie langs: 'Geeft me een onveilig gevoel'

• Mike Megens

  redacteur NOS Stories

• Maxime de Vries

  redacteur NOS Stories

Het is volgens de politie een gebruikelijke methode: demonstranten voor een betoging alvast opzoeken, om zo informatie in te winnen over een aankomend protest. Volgens mensenrechtenorganisatie Amnesty International en de demonstranten zelf zijn die bezoeken vaak alleen niets minder dan intimidatie, zeggen ze tegen de NOS.

NOS Stories sprak met verschillende demonstranten bij wie de politie voor de deur stond. Zij vertellen unaniem dat ze de huisbezoeken intimiderend vonden. De drie demonstranten in dit artikel willen anoniem blijven, soms "uit angst voor repercussies" of "angst voor nog een bezoek van de politie." Hun echte namen zijn bekend bij de redactie.

Benthe (16) deed begin deze maand bijvoorbeeld mee aan het klimaatprotest op luchthaven Schiphol, waarbij actievoerders privéjets aan de grond hielden. In de media zei ze vervolgens dat ze bereid was mee te doen aan een eventuele nieuwe actie.

Kort daarna stonden er twee politieagenten bij haar voor deur, die wilden weten wat ze van plan was. "Ik ben erg geschrokken. Ik vind het nogal intimiderend. Het idee dat ze zonder mededeling langs kunnen komen, vind ik niet prettig." Toen Benthe aan de agenten vroeg waarom ze niet eerst even hadden gebeld, zouden ze hebben gezegd dat ze "ook naar school hadden kunnen komen".

De politie laat aan de NOS weten dat het nooit de bedoeling is om hierbij intimiderend over te komen. "Maar in de geschetste situatie kan ik me voorstellen dat dat zo overkomt. Dat is dus niet de bedoeling", zegt woordvoerder Mireille Beentjes.

Agenten op de stoep

Bij demonstrant Zahra (25) stond de politie al drie keer op de stoep. Na een verhuizing wist de politie haar opnieuw te vinden. "Ik voel me geïntimideerd. Het is alsof ik in de gaten word gehouden, alsof ik iets doe wat niet mag. Het geeft me een onveilig gevoel, terwijl ik me thuis juist veilig zou moeten voelen."

Joep (25) kreeg van de politie te horen dat een agent hem in de gaten houdt. Zo zou Joep geen dingen doen "waar je spijt van krijgt"'. Joep zei tegen de agent dat dit niet nodig was. "Maar de agent drong aan op een gesprek. Hij accepteerde niet dat ik dat niet wilde", zegt hij.

In deze video kijkt NOS Stories achter de schermen bij een snelwegblokkade en spreken ze de minderjarige Benthe, die thuis werd opgezocht:

Volgens Amnesty probeert de politie op verschillende manieren zicht te krijgen op wie er meedoet aan demonstraties. Zo worden identiteitsgegevens gecontroleerd, camerabeelden uitgeplozen en houden agenten sociale media in de gaten. "De politie zoekt mensen thuis op, omdat ze hen kennen als demonstrant. De vraag is waarom de politie dat doet en waarom ze überhaupt bijhouden wie demonstreert", zegt Vera Prins van Amnesty International.

Het is volgens de politie gebruikelijk om langs te gaan bij mensen die oproepen doen tot een samenkomst. "Of dat nou klimaatactivisten zijn, boeren of wat voor actievoerders dan ook. We vragen die informatie zodat we ons kunnen voorbereiden", zegt politiewoordvoerder Beentjes.

Volgens demonstrant Zahra gaat de politie alleen verder dan dat. Agenten zouden haar er bijvoorbeeld telkens op wijzen dat ze geen strafbare dingen mag doen. "Ik heb goed nagedacht over wat ik doe en waarom ik dat doe. Een politieagent hoeft daarvoor niet 's avonds om 21.00 uur bij mij langs te komen."

De drie betogers waarmee NOS Stories sprak hebben het gevoel dat de politie hen in de gaten houdt. "Nu ik in het systeem sta, is de politie extra voorzichtig", zegt Benthe. Zahra is bang dat als ze openlijk over haar demonstratieplannen praat, "de politie bij wijze van spreken volgende week weer op de stoep staat". Joep vraagt zich bij het zien van elke agenten af "wat hun motief is".

Vera Prins van Amnesty maakt zich zorgen om "dit soort surveillance" van demonstranten. Volgens haar geeft de politie zo het beeld af dat mensen in de gaten worden gehouden en dat ze een risico vormen.

"Dat zou juist het tegenovergestelde moeten zijn", zegt Prins. "De politie moet demonstranten steunen. Dit is niet faciliteren, maar intimideren." Er moeten volgens haar duidelijker regels moeten komen voor dit soort huisbezoeken. "Het is zo'n heftig middel dat terloops wordt ingezet, wanneer een politieagent dat nodig vindt. Daardoor wordt het wel erg willekeurig en dat kan natuurlijk nooit de bedoeling zijn."