Nederlands bombardement met burgerdoden in Afghanistan was onrechtmatig
Een Afghaans huis dat in 2007 door Nederlandse militairen is gebombardeerd en waarbij burgerdoden zijn gevallen, is onterecht aangewezen als militair doel. Dat heeft de rechtbank in Den Haag geoordeeld. De staat moet de schade van de slachtoffers vergoeden. De zaak werd aangespannen door nabestaanden van de slachtoffers van het Nederlandse offensief.
Het bombardement van een Afghaanse quala (een ommuurd wooncomplex) gebeurde tijdens de slag om Chora in juni 2007. Er zijn twintig familieleden bij omgekomen. De staat beriep zich erop dat de Taliban deze quala gebruikte voor militaire doeleinden en dat het bombarderen, hoewel er burgers woonden, niet onrechtmatig was.
De rechtbank oordeelt echter dat de staat niet voldoende duidelijk heeft gemaakt op basis waarvan geconcludeerd is dat de quala door de Taliban werd gebruikt.
Doorlopend gebombardeerd
Uit de door de staat aangeleverde rapporten, met daarin logboeken over de uren vlak voor het bombardement, kan volgens de rechtbank die conclusie niet worden getrokken. Het bombardement op deze quala is om die reden dus wel onrechtmatig. Het bombardement op het complex maakte deel uit van de slag om de Choravallei. Er zouden vijftig tot tachtig burgers bij de hele slag zijn omgekomen.
"Deze mensen lagen te slapen en werden in de nacht verrast door bommen en daarbij zijn twintig familieleden omgekomen", zegt advocaat van de nabestaanden Liesbeth Zegveld in het NOS Journaal op NPO Radio 1. "Het basisbeginsel van het oorlogsrecht is het onderscheid tussen militaire en burgerdoelen. Je moet altijd verifiëren of je met een militair doelwit te maken hebt."
Dat is niet gebeurd, zegt Zegveld. "Hier is door het Nederlandse leger beslist: 'We zullen de Taliban bestrijden en trekken ons niet terug'. Toen is er zonder aantoonbare nieuwe informatie vanaf iets voor middernacht tot 5 uur 's ochtends doorlopend gebombardeerd in een gebied dat ook wel als 'kill box' wordt aangemerkt. Zo is het door de burgers ook ervaren, een hel voor hun."
NAVO waarschuwde drie keer
Die schade die de staat moet betalen, moet in een volgende procedure worden begroot. Het ministerie van Defensie laat weten dat het de uitspraak gaat bestuderen. "We moeten afwachten wat het ministerie doet", zegt Zegveld. "Ze hebben drie maanden om in beroep te gaan. Doen ze dat niet, dan zal de schade moeten worden bepaald. Het gaat om het verlies van drie huizen een moskee en de twintig familieleden."
De NAVO waarschuwde Nederlandse militairen drie keer voor het risico op burgerdoden bij de slag om de Choravallei, bleek vorig jaar uit onderzoek van de Volkskrant. Het NAVO-commandocentrum wees Defensie erop dat er geen vijandelijke activiteit was gezien bij de doelen die onder vuur werden genomen.
