Leerlingen melden zich vaker ziek door stress, artsen willen meer preventie
De vereniging van jeugdartsen maakt zich zorgen om de toenemende stress bij middelbare scholieren, waardoor jongeren klachten krijgen en zich soms ziek melden. Ook schoolpsychologen die NOS Stories sprak, zien meer jongeren die zich ziek melden door stress op school. Schoolpsycholoog Gezina Topper: "Ze kunnen de spanning, de druk of de planning niet aan, vaak in combinatie met andere problemen of zorgen."
Isabella van 17 uit 5 vwo is een van die jongeren. Ze meldt zich elke week een dag ziek, omdat ze het anders niet trekt. "Ik heb elke dag klachten door stress, slecht slapen, de hele dag door hoofdpijn en soms heb ik paniekaanvallen tijdens lessen." En ze is niet de enige.
Volgens vicevoorzitter Raquel Abrahams van de vereniging van Jeugdartsen (AJN) is het belangrijk dat stressklachten zo vroeg mogelijk worden gesignaleerd. "Hoe langer je wacht, hoe groter de kans is dat de stress-, angst- en depressieve gevoelens gaan ontsporen." Met als gevolg dat kinderen uiteindelijk gespecialiseerde hulp nodig hebben. "Wat vaak niet nodig was geweest als je er vroeg bij bent, bovendien zijn er in de specialistische zorg al enorme wachtlijsten", aldus Abrahams.
Vaak krijgen jongeren nog meer stress wanneer ze uitvallen en daardoor dingen missen. Dat voelt ook Isabella: "Het is echt niet fijn, want je wil wel gewoon meedoen met alles. Met school, met de les." Daarnaast voelt ze veel frustratie omdat ze het schooljaar heel graag wil halen. "Maar door zoveel stress is het niet haalbaar voor mij."
Preventie en er vroeg bij zijn is belangrijk, maar blijkt in de praktijk soms lastig. Aan jeugdartsen is een tekort en een jongere moet naar hen toe als die zich vaak ziek meldt. De arts kijkt dan samen met de jongere hoe hij of zij weer kan meedraaien op school zonder ziek te worden. Als er dus geen jeugdarts beschikbaar is, ontbreekt die hulp of komt die later.
Bovendien is de zorg van jeugdartsen of schoolpsychologen voor deze leerlingen niet in elke gemeente hetzelfde geregeld. "Bij sommige gemeentes is het helemaal niet verplicht dat een kind na een bepaald aantal keer ziek melden moet langskomen." Abrahams van AJN Jeugdartsen pleit er daarom voor dat dit landelijk geregeld wordt.
Schoolpsycholoog Topper vindt het vooral belangrijk dat leraren goed contact hebben met de leerlingen. "Wij maken ons zorgen over of het wel gezien wordt door een school als jongeren zich voor de eerste keer ziek melden." Het zou al enorm helpen als een leraar of mentor dan naar de jongeren vraagt, denkt ze. "Dat kan al heel erg stressverminderend werken, dat hoeft helemaal niet gelijk een psycholoog te zijn." Maar ook leraren ervaren druk en daardoor is die ruimte er niet altijd.
Zelf hebben jongeren niet altijd door dat hun klachten komen door stress of druk. Topper: "Ze merken wel: ik slaap niet zo goed, ik pieker veel, ik heb hoofdpijn of buikpijn. Maar ze weten niet altijd dat een oorzaak heel goed kan zijn dat ze langdurig meer spanning hebben gehad dan dat ze eigenlijk kunnen verdagen." Volgens haar zou het ook goed zijn om jongeren daar meer over te leren. "Dat je fysieke en mentale gezondheid hand in hand gaan."
Maar het probleem ligt zeker niet alleen bij de school of jongeren, vinden zowel jeugdartsen als schoolpsychologen. Abrahams: "Een oorzaak is ook de prestatiemaatschappij waar we in leven." Dat herkent de 17-jarige Isabella. "Ik ervaar dat er heel veel van mij wordt verwacht. Van school, van mijn ouders en van mijzelf."
Naar haar mentor gaan had een averechts effect: "Die zei dat ik moest doorzetten." Daar was ze niet blij mee: "Soms lukt het gewoon niet om door te zetten en is het fijner als er naar mij geluisterd wordt." Een jeugdarts of schoolpsycholoog heeft ze nog niet gezien.
