Met Twitter breidt Elon Musk zijn invloed nog verder uit
Het al indrukwekkende imperium van Elon Musk is weer groter geworden. Naast belangen in de autosector, ruimtevaart en internetverbindingen heeft de Amerikaanse zakenman nu ook zeggenschap gekregen over een belangrijk sociaal medium: Twitter.
Met zijn bedrijven heeft Musk macht in belangrijke sectoren, zonder democratische controle van een gekozen leider of de mogelijkheid om weggestemd te worden. Musk staat daarnaast bekend als impulsief en onberekenbaar.
Die combinatie zorgt voor een nieuwe realiteit, allereerst op Twitter. Het platform is weliswaar klein in vergelijking met bijvoorbeeld Instagram, maar wel invloedrijk in het publieke debat.
Musk heeft als eigenaar alle ruimte om naar eigen inzicht daarmee om te gaan. Dat kan heel zichtbaar zijn, bijvoorbeeld als Donald Trump terugkeert op het platform. Musk is tegen permanente bans en voor een vrij debat.
De nieuwe Twitter-eigenaar heeft ook laten zien dat hij zich graag mengt in geopolitieke kwesties. Begin deze maand kwam hij - uiteraard op Twitter - met een controversieel 'vredesplan' voor Oekraïne. Hij stelde onder meer voor om de schijnreferenda in door Rusland bezette gebieden over te doen, maar dan onder toezicht van de Verenigde Naties.
Het werd met lof ontvangen door het Kremlin. Aan Oekraïense zijde was er veel kritiek, onder anderen van president Zelensky zelf. "Fuck off" was het "diplomatieke antwoord" van de Oekraïense ambassadeur in Duitsland.
Overigens zei Musk kort daarna Oekraïne nog steeds te steunen, maar ook te vrezen voor een escalatie met grote gevolgen.
Anderhalve week later kwam via CNN naar buiten dat zijn ruimtevaartbedrijf SpaceX niet langer de kosten voor internetsatellieten van Starlink wil financieren boven Oekraïne. Dat netwerk van inmiddels duizenden satellieten (het moeten er nog veel meer worden) zweeft op zo'n 550 kilometer boven de aarde. Wie de bijbehorende ontvanger heeft - een soort pizzadoos op een klein statief - heeft internetsnelheid die vergelijkbaar is met ons mobiele netwerk in Nederland.
Al in de eerste dagen van de oorlog stuurde Musk op verzoek van Oekraïne ontvangers naar het land toe. Inmiddels staan er meer dan 25.000. Ze zijn een ongekend succes en essentieel voor de strijdkrachten aan de frontlinie. Alleen is het succes inmiddels dermate groot dat Musks ruimtevaartbedrijf in september - dus voor het 'vredesplan' - aan het Pentagon had gevraagd om mee te betalen. De verwachting is dat de kosten volgend jaar oplopen tot 400 miljoen dollar.
Nadat dit naar buiten was gekomen, veranderde Musk weer van gedachten. Toen was al wel duidelijk hoe afhankelijk Oekraïne is geworden van de grillen van de wispelturige miljardair. En hoe krachtig Starlink kan zijn op het moment dat het normale internet niet functioneert.
Zo ontstaat het beeld van een man die - als het erop aankomt - twee machtige communicatiemiddelen in handen heeft.
De Chinese regering heeft Musk inmiddels gevraagd om de internetsatellieten niet naar China te sturen, zei Musk begin oktober tegen de Financial Times. Daar zit een potentieel belangenconflict: het land is belangrijk voor de productie en verkoop van Tesla's én voor grondstoffen. Prevaleert dan de vrijheid van communicatie, die China met het verzoek dus wil tegengaan, of het belang van zijn ándere bedrijf?
Overigens denkt Musk ook een 'oplossing' te hebben voor de spanningen rond Taiwan. In hetzelfde FT-interview stelt hij een "speciale bestuurlijke zone" voor "die waarschijnlijk niet iedereen gelukkig zal maken". Hij kreeg bijval van de Chinese ambassadeur in de VS, maar kritiek uit Taiwan.
Amerikaanse zorgen
Ten slotte heeft Musk ook te maken met die andere grootmacht: de VS. Daar zijn tenslotte al zijn bedrijven gevestigd. Vorige week meldde persbureau Bloomberg dat er binnen de regering-Biden zorgen zijn over onder meer de sympathie die Musk voor Rusland lijkt te hebben. Of dit ook echt gaat leiden tot serieuze stappen, is onduidelijk.
NOS op 3 maakte eerder deze uitlegvideo over de macht van Elon Musk:
