Nederlanders maken vaker duurzame keuzes dan twee jaar geleden. Ze hebben vaker zonnepanelen (nu 36 procent van de Nederlanders, in 2020 was dat nog 26 procent) eten minder vlees, douchen gemiddeld 8 procent korter, rijden en vliegen minder. Dat blijkt uit onderzoek van I&O Research in opdracht van vakblad Binnenlands Bestuur.
Bij veel duurzaam gedrag, zoals het isoleren van het huis, het plaatsen van zonnepanelen, de thermostaat lager zetten en minder rijden, spelen de hoge energie- en brandstofprijzen een grote rol. Vooral bij jongeren gaat het er ook om dat ze het klimaat belangrijk vinden.
Volgens de onderzoekers, die dit onderzoek drie keer eerder deden, is het een trendbreuk. "Uit eerdere onderzoeken bleek al dat we ons zorgen maken over het klimaat, maar nu vertaalt dit denken zich vaker ook in duurzaam gedrag", zegt onderzoeker Bram Wolf.
Overigens is niet al het gedrag duurzamer geworden: er zijn ook veel mensen met airconditioning bij gekomen en er wordt minder naar de zuinigheid van apparaten gekeken.
Minder vlees
Een van de opvallendste verschuivingen zit in het eetpatroon. Er wordt minder vaak vlees gegeten. Nog maar 44 procent van de ondervraagden zegt iedere dag vlees of vis te eten. Twee jaar geleden was dit nog 49 procent. Gemiddeld aten Nederlanders dit jaar 4,2 dagen per week vlees, in 2020 was dat nog 4,7 dagen; een verschil van een halve dag per week dus.
Nederlanders zijn ook minder grote hoeveelheden vlees gaan eten: van gemiddeld 553 gram per week in 2020 naar 511 gram nu. Onderzoeker Wolf denkt dat dit een blijvende trend is: "Er zijn nu meer flexitariërs (eten af en toe vlees/vis, red.) dan mensen die elke dag vlees willen. Ik verwacht dat de groep flexitariërs zal blijven groeien."
Waarom mensen minder vlees eten, blijkt niet direct uit het onderzoek. Wel geeft 46 procent van de ondervraagden aan dat ze vinden dat de productie van vlees slecht is voor het klimaat. Dat was in 2020 43 procent.
Rijden en vliegen
Nederlanders zijn volgens I&O ook flink minder gaan vliegen en minder auto gaan rijden. Het gemiddeld aantal kilometers daalde per automobilist bijna 2000 kilometer. En maar 40 procent van de ondervraagden gaf aan in het afgelopen jaar een keer te hebben gevlogen, in 2019 was dat nog 53 procent.
De onderzoekers plaatsen de kanttekening dat in deze resultaten ook de effecten van corona, zoals het thuiswerkadvies en vliegbeperkingen, nog doorwerken.
Toch is er ook iets veranderd in de houding ten opzichte van vliegen, vooral in de leeftijdsgroep van 18 tot 24 jaar. Dat blijkt uit de forse toename van vliegschaamte in die groep (van 19 procent in 2020 naar 25 procent in 2022) en het boeken van CO2-compensatie. Gemiddeld betaalt 22 procent van de ondervraagden deze extra vergoeding bij de aanschaf van een vliegticket, onder jongeren is dit 27 procent.
I&O heeft ook gevraagd of mensen het huidige klimaatbeleid voldoende vinden. Uit de antwoorden blijkt dat de opvattingen daarover ver uiteen lopen. Bijna de helft van de Nederlanders (47 procent) vindt dat het kabinet-Rutte IV meer moet doen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.
Wolf: "Dat is opvallend, want er zijn begin dit jaar ambitieuze klimaatplannen bekendgemaakt." Hij wijst erop dat ook het aandeel 'het mag wel een beetje minder' is toegenomen (van 14 naar 19 procent). "Daaraan zie je maar eens weer hoe gepolariseerd de opvattingen over dit onderwerp zijn."
