Indonesië vraagt topkunst en natuurhistorische vondsten terug
De Indonesische regering vraagt acht kunststukken en natuurwetenschappelijke collecties terug van Nederland. Dat schrijft Trouw, dat een lijst in handen heeft die in juli naar het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap is gestuurd. Indonesië merkt de objecten aan als roofgoederen en wil ze terug hebben.
Het ministerie van OCW bevestigt aan de NOS dat het onder meer om de complete Dubois-collectie gaat die in museum Naturalis in Leiden is tentoongesteld. De collectie bestaat uit zo'n 40.000 fossielen die aan het einde van de negentiende eeuw in Indonesië zijn opgegraven door de Nederlandse onderzoeker Eugène Dubois (1858-1940).
De lijst is nog niet gedeeld met de musea in kwestie, volgens het ministerie omdat "het proces nog niet formeel is gestart".
Museum Naturalis is niet verbaasd dat de Dubois-collectie ook op de lijst staat. "Het is natuurlijk een prachtige collectie waar we al jarenlang heel veel wetenschappelijk onderzoek naar doen, ook met Indonesische wetenschappers", zei Corine van Impelen van Naturalis in het NOS Radio 1 Journaal.
Op de lijst zou ook het topstuk van die collectie staan, het wereldberoemde schedelkapje van de Javamens. Dat wordt gezien als een belangrijke schakel in de evolutie van aap naar mens. Dat schedelkapje en ook een dijbeen en een kies liggen in Naturalis in de zaal waar het verhaal van Dubois wordt verteld, die vanuit Limburg met zijn gezin naar Indonesië vertrok om onderzoek te doen.
Beste plek
Het is niet zeker dat de opgevraagde stukken nu allemaal teruggaan. Een speciale commissie zal beslissen waar objecten het best bewaard kunnen worden. Volgens van Impelen komen wetenschappers uit de hele wereld naar Leiden om onderzoek te doen naar deze objecten. Daarom kun je ze volgens haar niet zomaar naar Indonesië verhuizen.
"Daar heb je ook heel veel andere dingen bij nodig, namelijk een laboratorium, de kennis, de uitwisseling en mogelijkheden om al die data te delen. Dus er moet gekeken worden, waar kun je het beste dit soort objecten bewaren, tentoonstellen maar vooral ook onderzoek mee doen."
"Uiteindelijk moeten deze stukken daar zijn waar ze het beste thuishoren en waar wij als wereld er het beste gebruik van kunnen maken en waar iedereen een goed gevoel bij heeft. We zullen alles doen wat nodig is om die juiste balans goed af te kunnen wegen."
In Trouw maakt een woordvoerder van Naturalis een onderscheid tussen kunstschatten en de fossielen van Dubois. "Kunstschatten zijn natuurlijk met de hand vervaardigd door mensen van de plaatselijke bevolking. Maar van de Javaschedel kun je zeggen: die was niet gevonden als de Nederlander Dubois geen zoektocht had opgezet."
Lombokschat
Verder wil de Indonesische regering onder meer de zogeheten Lombokschat terug. Dat is een grote verzameling edelstenen en gouden en zilveren sieraden die nu door het Rijksmuseum voor Volkenkunde in Leiden worden beheerd.
Het Leidse museum is onderdeel van het Nationaal Museum van Wereldculturen. Directeur Marieke van Bommel zegt dat haar museum zal meewerken aan verder onderzoek.
