Op Okinawa groeit de angst voor oorlog en de afkeer van Amerikanen
"Als het tot oorlog komt verandert het hier in een vlammenzee," zegt universitair docent Shoko Oshiro ontdaan. Ze is geboren en getogen op Okinawa, vlak naast een van de grootste Amerikaanse legerbases ter wereld. Het eiland is volgebouwd met dit soort militaire installaties. "Nu is zowel de Japanse en de Amerikaanse overheid bezig met ruzie zoeken met China. Uiteindelijk zijn wij de pineut als het zo doorgaat."
Na de Tweede Wereldoorlog werd Japan bezet door de geallieerden, al betekende dat in realiteit voornamelijk de Amerikanen. In eerste instantie bleven Amerikaanse troepen om het oude fascistische regime weg te krijgen en voor de wederopbouw van het land, maar naarmate de angst voor het communisme erin sloop begonnen ze met legerbases bouwen.
Meer dan een halve eeuw later zitten ze er nog steeds. In Okinawa zijn de lokale inwoners het echter zat: meer dan 70 procent van de Amerikaanse militaire bases in Japan zijn gebouwd op de kleine eilanden. Om die reden zijn tienduizenden soldaten hier gestationeerd, en dat levert behoorlijk wat problemen op.
Hier ligt Okinawa:
"Op Okinawa bestaat er niet zoiets als medezeggenschap, dit is het enige deel van Japan waar de democratie niet bestaat", legt Oshiro uit. "De Japanse overheid en de Amerikanen luisteren niet naar de lokale bewoners." Het beleid op Okinawa werd voor het grootste deel van de naoorlogse geschiedenis vooral bepaald door politici in Washington en Tokio. Jarenlang was de lokale economie afhankelijk van de stroom dollars die de Amerikanen met zich meebrachten. In Japan stond het ook wel bekend als de legerbasis-economie.
"Inmiddels is dit wat minder het geval", legt Masaki Tomochi uit. Hij is professor in de economie aan de Internationale Universiteit van Okinawa. Zijn kantoor kijkt uit over de Futenma Luchtmachtbasis, en hij hoort nog dagelijks de helikopters langs vliegen. "Op dit moment zijn ze verantwoordelijk voor ongeveer 5 procent van onze economie."
Het is nog steeds een aanzienlijk percentage, zegtTomochi, "maar op dit moment zijn de Amerikanen juist een hindernis voor de verdere ontwikkeling van onze economie." Voor de Japanse overheid lijkt het weinig uit te maken: "In Tokio zitten ze ons in de weg als we zeggen dat we de bases hier niet meer willen. Zij zijn juist wel blij met hun aanwezigheid."
Strategische locatie
Politici in Tokio zien Okinawa voornamelijk als een militair strategische locatie. Het is een belangrijk doorgangspunt naar de Stille Oceaan voor de Chinezen, en ligt op sommige plekken slechts 100 kilometer van Taiwan af. Nu China in het zuiden steeds assertiever wordt, Rusland in het noorden militaire oefeningen doet, en Noord-Korea raketten over Japan heen schiet, worden dit soort strategische locaties steeds belangrijker in het nationale defensiebeleid.
"De Amerikanen gebruiken Okinawa als vertrekpunt voor bijna elk conflict waar ze wereldwijd bij betrokken zijn of zijn geweest", zegt lokale journalist Natsuko Shimabukuro. Vanuit een observatietoren kijkt ze uit over de Kadena-luchtmachtbasis. Hier zijn tientallen Osprey-helikopters netjes geparkeerd, vol in het zicht van omwonenden. "Dit is ook de plek waar de helikopters in de jaren 50 naar Korea en in de jaren 70 naar Vietnam werden gestuurd. Hier wordt al meer dan een halve eeuw oorlog gevoerd."
Okinawanen hebben weinig woonkeuze, alle goede pekken zijn ingenomen door de Amerikanen.
"Steeds meer huizen hier staan leeg. Het is niet uit te houden als er om de zoveel minuten een helikopter over je huis heen vliegt", vertelt Shimabakuro, terwijl ze wijst naar de flats die slechts op een paar honderd meter van de basis zijn gebouwd. "Maar Okinawanen hebben weinig woonkeuze, alle goede pekken zijn ingenomen door de Amerikanen."
De angst voor oorlog is ook niet weg te denken. "De eerste plek die aangevallen zou worden is juist hier", verklaart Oshiro. "Dan is niet alleen mijn universiteit weg, maar ook mijn eigen huis wordt vernietigd." Inmiddels denkt meer dan driekwart van Japanners dat China Taiwan zal binnenvallen, met als gevolg dat ook Japan een militair conflict wordt ingesleurd.
Niet alleen dreiging van oorlog
Maar niet alleen de dreiging van oorlog wekt angst, de Amerikanen veroorzaken het ene na het andere incident. "Ze hebben het grondwater vervuild, er zijn helikopters neergestort in woonwijken, noem het maar op", verklaart Shimabukuro. Amerikaanse soldaten die zich misdragen zijn niet zeldzaam op Okinawa.
In het verleden zijn er ook meerdere verkrachtings- en moordzaken tegen Amerikaanse soldaten geweest. De inwoners zijn het behoorlijk zat. "Het is tijd dat de Amerikanen uit Okinawa vertrekken", zegt Oshiro vastberaden. "Ze zijn hier al te lang."