Koninklijke Bibliotheek koopt manuscript van 'middeleeuwse Rembrandt'

De Koninklijke Bibliotheek in Den Haag heeft op een veiling een bijzonder middeleeuws handschrift gekocht. Het gaat om een verlucht getijdenboek uit de 15e eeuw, een gebedenboek voor rijke burgers. Bijzonder daaraan is dat bekend is wie de veertien kleurrijke miniaturen ervan vervaardigd heeft.

"Van die kleine schilderijtjes weten we meestal niet wie ze heeft gemaakt", zegt conservator Ed van der Vlist van de nationale bibliotheek. "Dan gebruiken we een noodnaam. Lang werd deze miniaturist de Meester van Boston genoemd, omdat er ook een boek van hem in die Amerikaanse stad ligt. Maar een collega van mij heeft in 2004 uitgevonden dat de miniaturist Antonis uten Broec heette, een burger uit Utrecht."

"We kennen dus een soort Rembrandt of Vermeer uit de 15e eeuw. Die werkte samen met mensen uit Zwolle, waar de tekst geschreven werd. Het is razend interessant dat je zo dicht bij de productie van zo'n oud boek kan komen. We kunnen echt een individu dat werkelijk heeft geleefd hieraan verbinden."

In totaal zijn er 25 werken van Uten Broec bekend, de KB heeft er daar al twee van. Hij werkte voor dit kunststukje samen met de broeders van het Fraterhuis in Zwolle, die indertijd tot de top van boekproducenten behoorden.

Van der Vlist zegt niet hoeveel de KB heeft betaald voor het boek, dat overgenomen werd van een Zwitserse boekenverzamelaar. "Ik wil er niet mee te koop lopen. Je kunt van het bedrag geen huis kopen, maar wel een mooie auto."

Beschimmeld

Dat het manuscript waterschade heeft, was voor Van der Vlist geen probleem. "Het is niet zo dat het in het water is gevallen of in een regenbui heeft gelegen. Het komt door de omstandigheden waaronder het bewaard is geweest: de luchtvochtigheid was te groot. Dat trekt in het materiaal en dan ontstaat schimmel."

"We wisten dat het niet in een opperbeste conditie was, maar dat mag je nooit tegenhouden. Integendeel, ik kijk er juist extra naar uit. Als we zo'n beschadigd boek van de markt kunnen halen, heb ik dat liever dan een prachtig museaal object."

Van der Vlist zegt dat de KB-restaurateurs het boek gaan schoonmaken en digitaliseren. "Zo kan een nieuwe generatie ervan genieten."