Staatsbezoek koningspaar aan Zweden in teken van defensie

• Jozephine Trehy

  Verslaggever Koninklijk Huis

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima hebben op de eerste dag van hun staatsbezoek aan Zweden het Vasamuseum bezocht. Het museum in Stockholm is gewijd aan de Vasa, een oorlogsschip dat bijna 400 jaar geleden werd ontworpen door een Nederlandse scheepsbouwer. Het zonk op zijn eerste tocht, werd uiteindelijk opgedoken en gerestaureerd en is nu te zien in het museum.

Willem Alexander bood het Vasamuseum een scheepsbel aan. Die komt van een Zweeds linieschip dat bijna 250 jaar geleden zonk voor de kust van Den Helder.

Het bezoek aan het museum symboliseert de eeuwenlange samenwerking tussen Nederland en Zweden op maritiem- en defensiegebied.

Defensie staat in Zweden in het middelpunt van de belangstelling. Het land is bezig om NAVO-lid te worden. Onlangs werd voor de kust de gaspijplijn Nordstream gesaboteerd. Als een van de mogelijke daders werd Rusland genoemd, maar het harde bewijs daarvoor ontbreekt.

De Russische dreiging is een van de onderwerpen van het staatsbezoek de komende dagen.

Nieuwe onderzeeërs

Nederland wil vier nieuwe onderzeeërs aanschaffen en drie bedrijven zijn daarvoor in de race. Een daarvan is het Zweeds-Nederlandse concern Saab/Damen. Achter de schermen van het staatsbezoek wordt daarover gepraat.

Richard Keulen van de Nederlandse tak van het bedrijf is ook in Stockholm. De opdracht binnenhalen is belangrijk voor Saab/Damen, maar ook voor Nederland, zegt hij: "We moeten niet te bescheiden zijn. Nederland is internationaal heel belangrijk op maritiem gebied. Bedrijven werken er aan hoogwaardige marineprojecten. Deze opdracht geeft al die bedrijven de kans op weer een volgende generatie projecten. Zo'n kans als deze is echt once in a lifetime."

Defensie wil investeren in het versterken van de slagkracht van de krijgsmacht, schreef staatssecretaris Van der Maat onlangs aan de Tweede Kamer. De vervanging van de onderzeeboten is daar een belangrijk onderdeel van. De oorlog in Oekraïne maakt volgens Van der Maat extra duidelijk hoe belangrijk het is dat NAVO-partners blijven investeren in hun gevechtskracht.

Aanschuiven aan staatsbanket

De aanschaf van de nieuwe onderzeeërs kost miljarden en het zal nog 10 jaar duren voor ze in bedrijf worden genomen. Minister Ollongren van Defensie die meedoet aan het staatsbezoek: "Het gaat tijd kosten en ook veel geld, maar het gaat om een technologisch hooggekwalificeerd product en dus is het belangrijk om het goed te doen."

Of de Zweeds/Nederlandse werf kans maakt de order binnen te halen, kan de minister niet zeggen: "Dat zullen we zien. Ze zijn een van de partijen die meedingen. Dat is een zorgvuldig proces, daar kan ik niet op vooruitlopen."

Richard Keulen van Saab/Damen en zijn Zweedse collega schuiven morgenavond aan bij het staatsbanket met koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Helpt dat bij het binnenhalen van de opdracht?

"Het helpt natuurlijk altijd. Het geeft ons de kans om de innovatieve samenwerking tussen een Zweeds en Nederlands bedrijf naar voren te brengen", zegt Keulen. "Het is niet de bekendste sector, de defensie-industrie, maar wel heel relevant. Dus wij vinden het fijn dat we hier in de marge kunnen laten zien wat we kunnen met twee landen die op elkaar lijken met twee hele sterke marineclusters."

Eind volgend jaar wordt duidelijk welk bedrijf de onderzeeërs kan gaan maken.

Bekijk hier hoe het koningspaar eerder op de dag werd ontvangen in Zweden: