Presidium: besluit tot onderzoek naar Arib zorgvuldig en rechtmatig

Het presidium, het dagelijks bestuur van de Tweede Kamer, vindt dat het besluit om een extern onderzoek te doen naar grensoverschrijdend gedrag door voormalig voorzitter Arib "zorgvuldig en rechtmatig" tot stand is gekomen. Dat schrijft de huidige voorzitter, Bergkamp, in een brief aan de leden van het parlement.

Het onderzoek gaat door, ook al is Arib inmiddels opgestapt als Kamerlid en zal ze er niet aan meewerken. Het presidium betreurt het zeer dat het besluit tot het onderzoek is uitgelekt voordat Arib zelf ervan op de hoogte kon worden gesteld. "Ondanks de grote mate van zorgvuldigheid die wij hebben willen betrachten", schrijft Bergkamp. Vandaag heeft ze aangifte gedaan van het lek.

Uit anonieme meldingen kwam het beeld naar voren dat er onder Arib mogelijk sprake is geweest van "een zeer onveilige werkomgeving" voor ambtenaren. Ze zou misbruik hebben gemaakt van haar positie en mensen gekleineerd hebben.

Dat blijkt ook uit een reconstructie die vandaag in de NRC staat. Medewerkers van de Kamer durfden volgens de krant pas hun mond open te doen toen Arib geen voorzitter meer was.

'Geen knip voor de neus waard'

In een toelichting op haar brief zegt Bergkamp dat er serieuze signalen zijn binnengekomen. "We zouden geen knip voor de neus waard zijn als we dit soort signalen niet serieus zouden nemen." Het was volgens haar een zwaar besluit om een onderzoek in te stellen.

Op haar eigen rol in de kwestie ging Bergkamp niet in. "Het gaat niet om de voorzitter of de vendetta met de vorige voorzitter. Daar laat ik me ook niet in meetrekken. Het gaat om mogelijke onveilige situaties voor het Kamerpersoneel."

Bergkamp gaf een toelichting op haar brief aan de Kamerleden:

Er zijn twee anonieme brieven ontvangen met klachten. Directe aanleiding voor de tweede brief is de benoeming van Arib tot voorzitter van de tijdelijke commissie die een parlementair onderzoek gaat voorbereiden over de coronacrisis.

De anonieme brief beschrijft voorvallen die volgens Bergkamp bevestigd zijn door de ambtelijke leiding van de Tweede Kamer "en passen bij eerdere (concrete en ernstige) signalen van een onveilige werkomgeving. Op basis hiervan rust op de Tweede Kamer als werkgever een plicht tot handelen", schrijft de voorzitter.

Vier keer over vergaderd

Dat Arib niet eerst gehoord werd voordat er besloten werd tot een onderzoek is volgens Bergkamp de gebruikelijke werkwijze. De betrokkene eerst horen zou betekenen dat het presidium en de griffier (de hoogste ambtenaar) van de Kamer zelf al onderzoek zouden doen. "En dat verhoudt zich niet met het uitgangspunt dat in dit geval een extern, onafhankelijk onderzoek gewenst is."

Het Kamerbestuur heeft volgens Bergkamp in september vier keer vergaderd over de meldingen en klachten en de mogelijk te nemen stappen. Ook werd de landsadvocaat ingeschakeld om advies te geven. Ook dat is volgens haar conform de regels, omdat bij arbeidsrechtelijke zaken die de organisatie en Staat betreffen de landsadvocaat wordt geraadpleegd en niet de advocaat van de Tweede Kamer zelf.

Arib sprak van dolksteek

Arib reageerde afgelopen woensdag woedend toen ze via NRC hoorde dat het presidium tot een extern onderzoek had besloten. Ze sprak van een politieke afrekening en een dolksteek in haar rug van haar opvolger Bergkamp. Zaterdagavond maakte de PvdA'er bekend dat ze stopt als Kamerlid.

Aanleiding voor het onderzoek zijn twee anonieme brieven met klachten die bij het presidium zijn binnengekomen. De eerste, van februari dit jaar, werd gestuurd naar de toenmalige fractievoorzitter van de PvdA, Lilianne Ploumen. Die besloot de brief door te sturen naar de Kamervoorzitter.

Op 27 juli kwam er nog een anonieme brief binnen, waarin melding werd gemaakt van een "sociaal onveilige werksfeer, die het gevolg zou zijn van de opstelling en het optreden van mevrouw Arib in haar periode als voorzitter". In die brief wordt gesproken over 28 medewerkers van de Tweede Kamer die vertrokken zijn onder het bewind van Arib.

Corona-commissie

De briefschrijver vraagt er ook aandacht voor dat de staf van de Tijdelijke commissie Corona mogelijk in een "onveilige en belastende werkomgeving moeten opereren". Arib werd afgelopen zomer gekozen tot voorzitter van die commissie.

HP/De Tijd meldt vanavond dat de ambtenaren die deze commissie ondersteunen zich daar niet in herkennen. De commissie-griffier stuurde vorige week een mail aan de commissieleden. Namens al zijn collega's schrijft hij daarin: "We werkten al op een professionele manier samen met de hele commissie, óók met de voorzitter, en zien geen belemmeringen om dat te blijven doen."

Bergkamp stuurt met haar brief aan de Kamerleden ook twee bijlagen mee, waaronder het advies van de landsadvocaat. Daaruit blijkt dat er al veel langer klachten waren over het optreden van Arib. In 2019 hebben de griffier en een andere hoge ambtenaar van de Kamer daar al hun zorgen over geuit.

Ook de bedrijfsarts en vertrouwenspersonen trokken in 2021 aan de bel. Zij adviseerden toen al een onderzoek "omwille van de gezondheid en het welzijn van alle medewerkers van de Kamer". In juni 2021 zegde voorzitter Bergkamp een onderzoek naar de werkbeleving toe.