Russische dienstplichtigen vertrekken naar het buitenland, maar waar kunnen ze blijven?

In de week dat president Poetin de mobilisatie afkondigde is het aantal Russen dat de EU binnenkwam fors gestegen. Het waren er 66.000, dat is 30 procent meer dan de week daarvoor, zegt het agentschap voor bewaking van de EU-buitengrens Frontex. De meesten, 30.000, gingen naar Finland.

De stijging wordt geheel toegeschreven aan de onwil onder Russische mannen om opgeroepen te worden voor de oorlog in Oekraïne.

Zaterdag werd duidelijk dat er binnen de EU grote verschillen bestaan over de vraag of deze Russen mogen blijven. West-Europese landen willen Russen die niet willen vechten niet terugsturen, omdat ze dan vervolgd zullen worden. Finland werkt aan regels om de instroom van Russen flink te beperken. Estland, Letland en Litouwen vinden dat deze vluchtelingen in Rusland moeten blijven om zich daar tegen Poetin te verzetten.

De Litouwse minister van Buitenlandse Zaken verwoordt het zo:

Andere landen krijgen nog veel meer Russen over de vloer. De schattingen over het aantal Russen dat na de aankondiging van Poetin van vorige week woensdag naar het buitenland vluchtte lopen op tot 250.000.

Alleen al in Kazachstan kwamen bijna 100.000 Russen de grens over. Anderen weken uit naar Mongolië en Georgië, waar ze ook geen visum nodig hebben. De vraag is hoelang Russen in die landen nog welkom zijn.

Kazachstan

Volgens persbureau Reuters zitten de Kazachse hotels en hostels vol en schieten de huurprijzen omhoog, maar kunnen de uitgeweken Russen voorlopig blijven.

"De afgelopen dagen zijn hier veel Russen naartoe gekomen", zei president Tokajev in een toespraak. "De meesten waren daartoe gedwongen door de hopeloze situatie. We moeten voor ze zorgen en hun veiligheid garanderen." Tokajev zei ook dat hij de kwestie met Moskou wil bespreken.

Tegelijkertijd werkt het ministerie van Binnenlandse Zaken aan een aanpassing van het recht van de Russen om in Kazachstan te blijven. In het wetswijzigingsvoorstel staat dat Russen met alleen een Russisch identiteitsbewijs na drie maanden moeten vertrekken. Russen met een paspoort mogen langer blijven, maar het overgrote deel heeft dat niet.

Mongolië

Ook aan de grens met Mongolië is het druk. "We moesten 16 uur wachten aan de Russische kant van de grens, zei een Rus tegen Reuters.

Ik kan mijn mening niet geven, zegt een Rus die in Mongolië aankwam. Een ander zegt dat hij vrienden wil bezoeken:

Een verblijf in de hoofdstad Ulaanbaatar biedt in normale tijden onderdak aan backpackers. Nu zit het vol met gevluchte Russen. De eigenaar heeft tientallen anderen weg moeten sturen, omdat er geen plaats meer is.

"We zijn niet bang. Als andere landen Rusland aan zouden vallen, zouden we voor ons land vechten, zegt een van de gasten tegen Reuters. "Maar waarom moeten we vechten tegen Oekraïne?"

Hij wil in Mongolië blijven tot de situatie in Rusland verbetert. Voor nu zoekt hij werk in de bouw. Er zijn geen aanwijzingen dat hij en zijn landgenoten Mongolië moeten verlaten.

Georgië

Ook Georgië heeft sinds de mobilisatieaankondiging van president Poetin te maken met een toenemende stroom Russische vluchtelingen. De beelden van de lange rij wachten aan de Russisch-Georgische grens gingen de afgelopen dagen de wereld over.

De Georgische minister van Binnenlandse Zaken zegt dat deze week dagelijks zo'n 10.000 Russen het land binnen proberen te komen. Vorige week waren er dat volgens hem nog 5000 tot 6000 vluchtelingen per dag. Als toerist kunnen ze een jaar blijven.

"Er komen Russen het land in die de oorlog nooit gesteund hebben, maar ook Russen die hun regering en de oorlog nog wél steunen maar alleen niet willen sterven voor Poetin of wie dan ook", zei de directeur van een organisatie die de Russische vluchtelingen helpt tegen Nieuwsuur.

"Het is een gevaarlijke groep die je in de gaten moet houden. De Georgische regering en de inlichtingendienst letten er speciaal op. Men wil hier geen heimelijke steun voor het Russische regime."