Kabinet onderhandelt met energiebedrijven: ook prijsgrens ligt op tafel
Het kabinet en de energiebedrijven voeren op dit moment scherpe onderhandelingen over de energieprijzen en de betaalbaarheid van rekeningen voor de komende maanden.
Een van de plannen die op tafel liggen is een pricecap, of prijsgrens, voor hoeveel energiebedrijven de komende maanden maximaal in rekening mogen brengen. Deze prijsgrens zou volgend jaar in moeten gaan, maar kan nu al zorgen wegnemen van consumenten en bedrijven die het nog net redden.
"We hebben nu niet de luxe om ideeën af te wijzen", zegt minister Jetten voor Klimaat en energie. "Alles wat er wordt geopperd beoordelen we, maar het moet wel uitvoerbaar zijn."
Over de uitwerking van die prijsgrens is het laatste woord nog niet gezegd. Er is een prijsgrens mogelijk op basis van het energieverbruik van een gemiddeld gezin, gebaseerd op de energieprijs van januari 2022. Iedereen die meer verbruikt moet daarvoor de volle mep betalen.
Overheid legt bij
Daarnaast kan er een prijsgrens worden bepaald van hoeveel een energiebedrijf maximaal per eenheid energie in rekening mag brengen. De overheid legt dan het verschil met de marktprijs bij. Dit zou ook voor bedrijven een oplossing kunnen zijn.
Een tweede plan is het oprichten van een soort noodfonds van de overheid en energiebedrijven om mensen te helpen die uitsluitend vanwege de stijgende energieprijzen hun energierekening niet meer kunnen betalen. Naar verluidt wil het kabinet daar honderden miljoenen in stoppen. Dit plan heeft volgens bronnen een grote kans van slagen.
De onderhandelingen worden dagelijks gevoerd, en het streven is om uiterlijk maandagnacht, de dag voor Prinsjesdag, met een compleet afsprakenpakket te komen. Het moet dan voor alle burgers en ondernemers duidelijk zijn wat zij deze winter aan financiële hulp kunnen verwachten als zij met onbetaalbare rekeningen te maken krijgen.
Extreme winsten
Gisteren vertelden vertegenwoordigers van twee grote energiebedrijven, Eneco en Vattenfall, in de Tweede Kamer dat zij op zich openstaan voor maatregelen die extreme winsten door de extreme prijsstijgingen laten terugvloeien naar de consument.
Zij maakten daarbij ook kanttekeningen. Het afromen van winsten op wind- en zonne-energie kan toekomstige investeringen in deze duurzame energie in gevaar brengen. En het vaststellen van bij welke bedrijven sprake is van "excessieve", ofwel buitensporige, winsten is nog niet zo eenvoudig, zeggen zij.
Ook het overlaten aan energiebedrijven om klanten met betalingsproblemen extra geld van de overheid te geven, heeft haken en ogen. Vanwege privacyregels mogen energiebedrijven geen financiële informatie over klanten van de overheid ontvangen. Zij kunnen klanten dus niet goed uitleggen wie wel steun krijgt en wie niet.
Het feit dat de meeste energiebedrijven die in Nederland opereren internationale bedrijven zijn met aandeelhouders, maakt het juridisch lastig om sluitende afspraken en mogelijk wetgeving te maken.
Verbod op afsluitingen
Het kabinet is ook in gesprek over een wettelijk verbod op afsluitingen wegens wanbetaling. Ook dat is juridisch lastig omdat er ook verbruikers zijn die, bijvoorbeeld vanwege criminele activiteiten, afgesloten moeten kunnen worden.
"Maar", zegt Jetten, "Ook de energiebedrijven maken zich zorgen om hun klanten dus ik denk niet dat ik zo'n wettelijk verbod nodig heb." Jetten wil dat energiebedrijven volgend jaar weer jaarcontracten met vaste prijzen gaan aanbieden.
Bij alle afspraken wordt rekening gehouden met de kanttekeningen erbij: het kan de energiemarkt verstoren en juist op slot zetten. Ook is het niet de bedoeling dat niemand meer zuinig omgaat met energie omdat de rekening toch wel wordt betaald.
In Nederland zijn er zo'n 60 tot 70 energieleveranciers, van groot tot heel klein. Sommigen hebben bijvoorbeeld maar duizend klanten. Anderen hebben honderdduizenden klanten, werken internationaal, kopen grootschalig in op de internationale energiemarkt en wekken zelf zonne-, wind- en andere energie op. Met al deze bedrijven dezelfde afspraken maken is niet eenvoudig.
