Streep door rekening emissiearme stalvloeren ook strop voor andere boeren?

• Petra Steenhoff

  redacteur Online

Drie melkveehouders met een emissiearme stal kregen vandaag slecht nieuws van de Raad van State. Die heeft een streep gehaald door hun natuurvergunning omdat niet onomstotelijk vaststaat dat dit type stallen leidt tot minder stikstofemissie. Daarom had volgens De Raad de vergunning nooit verleend mogen worden.

Boer Hein van Schooten heeft een emissiearme vloer in zijn stal en baalt van de uitspraak:

Het ging in deze zaak specifiek om twee types emissiearme stalsystemen, maar moeten boeren met een natuurvergunning in andere veesectoren en met andere emissiearme stalsystemen zich nu ook zorgen gaan maken?

In beginsel niet, denkt Bart de Haan van advocatenkantoor Dirkzwager. Want deze onherroepelijke vergunningen zijn al afgegeven en blijven in beginsel geldig. Maar helemaal zeker is dat volgens hem niet. In de Wet natuurbescherming staat namelijk een bepaling dat ook een bestaande natuurvergunning moet worden ingetrokken als dat nodig is om te voldoen aan de Habitatrichtlijn die het beschermen van natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna tot doel heeft.

Schadelijke gevolgen

Universitair docent omgevingsrecht aan de Radboud Universiteit Ralph Frins, beaamt dat. Hij denkt ook dat veehouders met een van de systemen waarop de uitspraak van de Raad van State betrekking had, in problemen kunnen komen. "Als een veehouderij een van de twee stalsystemen heeft waarop de uitspraak is gebaseerd, kan een natuurorganisatie zeggen 'we weten nu dat dat systeem niet deugt dus er zou sprake kunnen zijn van significant negatieve gevolgen op een natura 2000-gebied'."

Dan moet Geduputeerde Staten dat onderzoeken en "als het blijkt te kloppen, kan het zomaar zijn dat de vergunning moet worden ingetrokken. Intrekking is echter niet verplicht als Gedeputeerde Staten kunnen aantonen dat in het gebied voldoende andere maatregelen worden getroffen om natuurschade te voorkomen."

Voor de boeren over wie de uitspraak van vandaag ging is nog niet alles verloren, denken Frins en De Haan. "Het betekent eigenlijk alleen dat ze deze stal niet kunnen bouwen omdat ze er geen natuurvergunning voor krijgen", zegt De Haan. "Wel kunnen ze het bedrijf voortzetten op de manier zoals het was voor ze de vergunning aanvroegen."

Volgens Frins is er wel een probleem als de emissiearme vloer al gelegd is in de stal. "Die moet er dan mogelijk uit worden gesloopt." Maar er zijn volgens Frins ook nog andere mogelijkheden. Zo kan de boer ook een zogenoemde passende beoordeling laten opstellen door een adviesbureau, een wetenschappelijk rapport over de gevolgen van een bepaalde activiteit voor een Natura 2000-gebied. Als daaruit blijkt dat het natuurgebied niet wordt aangetast door het boerenbedrijf kan alsnog een vergunning worden verleend.

Daarnaast kan een boer in de stal ook extra beschermende maatregelen nemen waardoor de stikstofuitstoot kan worden teruggebracht. Dat kan bijvoorbeeld door de voersamenstelling aan te passen of door het met mest besmeurde vloeroppervlak door hekken kleiner te maken.

"Er zijn dus nog wel wat mogelijkheden", zegt Frins. "Het is zeker niet eenvoudig, maar met deze maatregelen is het mogelijk om de stikstofuitstoot wat omlaag te brengen."

Frins denkt dat de uitspraak van vandaag ook gevolgen kan hebben voor andere veesectoren en andere stalsystemen. "Bijvoorbeeld bij luchtwassers in een varkensstal. Als daar dezelfde wetenschappelijke twijfels over zijn, kun je daar vergelijkbare uitspraken van de Raad van State over verwachten."

Ook Karin Groenestein, onderzoeker veehouderij en omgeving van Wageningen Universiteit, is bang dat bij andere systemen met emissiearme vloeren ook niet kan worden gezegd dat ammoniak- en stikstofuitstoot vermindert.

Bij die vloeren gelden voorwaarden om een optimale werking te garanderen. Boeren moeten er goed mee omgaan. Zo moeten ze vegen op plekken waar de schuif die de poep wegveegt niet komt en op tijd spoelen. Als een boer aan dat soort zaken niet toekomt en er geen controle op is werken ook deze systemen niet.

Volgen Groenestein geldt ook voor andere technologische vernieuwingen. "Techniek kan veel oplossen. Maar er moet ook gehandhaafd worden. En de boeren moeten accepteren dat ammoniak echt een probleem is en dat de natuur er baat bij heeft dat de uitstoot wordt verminderd."

Nieuwsuur zocht vorige maand al uit hoe goed innovaties op boerderijen werken: