Neergestorte Lancaster WO II wordt uit IJsselmeer gehaald
De gemeente Súdwest-Fryslân gaat het wrak bergen van een Britse bommenwerper die in de Tweede Wereldoorlog werd neergeschoten en in het IJsselmeer belandde. In het vliegtuig zitten zeer waarschijnlijk nog de stoffelijke overschotten van drie bemanningsleden.
"De berging wordt een gigantische operatie", zegt Johan Graas van de Aircraft Recovery Group bij Omrop Fryslân. "We hebben scans uitgevoerd: het gebied is ongeveer 35 bij 35 meter. Bij zulke operaties wordt daar meestal een damwand omheen gezet. Daarna wordt het gebied leeggepompt. Dan vind je alles wat je moet vinden."
De Lancaster ED603, een Britse bommenwerper, deed op 12 juni 1943 mee aan een aanval op de Duitse stad Bochum en raakte daar beschadigd door luchtafweer. Op de terugweg naar Engeland werd het beschadigde toestel opgepikt door een Duitse radar en daarna neergeschoten door een Duitse nachtjager. Het kwam in het IJsselmeer terecht, niet ver van de Afsluitdijk.
Nooit teruggevonden
Vier van de zeven bemanningsleden spoelden daarna aan op de Friese kust. Zij liggen begraven in Stavoren, Workum en Hindeloopen, Drie bemanningsleden, de Britten Raymond Moore, Charles Sprack en Arthur Smart, zijn nooit teruggevonden. Hun nabestaanden gaven al eerder aan dat ze graag willen dat de lichamen worden geborgen.
De kans dat hun stoffelijke overschotten worden aangetroffen is reëel, zegt Graas. Hij wijst erop dat bij eerdere bergingen van vliegtuigwrakken ook lichamen zijn gevonden. In 2020 bijvoorbeeld werden bij de berging van een Britse bommenwerper in het Markermeer de stoffelijke resten van de zevenkoppige bemanning aangetroffen.
Volendamse vissers
Graas is blij dat het toestel nu eindelijk wordt geborgen. "Het is in 1996 door Volendamse vissers gevonden. Sindsdien zijn wij al aan het proberen om het te laten bergen, juist omdat er nog drie vermisten in zitten", zegt hij.
Nadat de vissers een eerste aanwijzing hadden gegeven, heeft een duikteam van de marine het wrak verder in kaart gebracht. Zo is duidelijk hoe het precies in het water ligt. De kosten van de berging worden volledig betaald door het Rijk. Niets staat nu een berging in de weg, al is nog onbekend wanneer de operatie precies begint.
In het IJsselmeer liggen nog tientallen wrakken van geallieerde en Duitse vliegtuigen. De locatie van meerdere wrakken is bekend, maar in de meeste gevallen is onbekend om welke vliegtuigen het gaat.
Oorlogswrakken die zich onder de grond of op de bodem van een rivier of de zee bevinden, worden over het algemeen beschouwd als oorlogsgraf, een plaats die gerespecteerd wordt en in principe niet zomaar verstoord mag worden. Daar wordt bij de berging van een wrak van afgeweken.
