Onafhankelijk onderzoek naar rechters in toeslagenaffaire tegengehouden
Een onafhankelijk onderzoek naar de vraag of kinderen van toeslagenouders uit huis zijn geplaatst vanwege de ontstane schulden, wordt niet uitgevoerd. Dat zegt rechter en universitair docent Bart Tromp die in eerste instantie bij dat onderzoek betrokken was, in een interview in het AD.
De Raad voor de rechtspraak wil niet meewerken daaraan, omdat die zelf onderzoek wil doen. Dat vindt Tromp zorgelijk, legt hij uit in het NOS Radio 1 Journaal. "Het is net de slager die zijn eigen vlees keurt. Ik ben voor onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek, omdat je dan zeker weet dat politieke belangen geen rol kunnen spelen."
Uithuisplaatsingen mogelijk opnieuw bekijken
Het CBS becijferde dat 1675 kinderen uit huis werden geplaatst, nadat hun ouders door de Belastingdienst ten onrechte als fraudeurs werden aangeduid. Het onderzoek dat de Rijksuniversiteit Groningen onder leiding van Tromp wilde uitvoeren, zou ertoe hebben kunnen leiden dat de uithuisplaatsingen opnieuw onder de loep zouden worden genomen door de rechter.
"Wij kunnen als universiteit toegang krijgen tot de gegevens van het CBS", zegt Tromp. "Op basis daarvan kunnen wij ook vrij snel digitale dossiers van uithuisplaatsingen onderzoeken, om te zien of er een verband is tussen wat ik inmiddels 'toegebrachte schulden' noem, en uithuisplaatsingen. Ik moet helaas vaststellen dat het onderzoek niet van de grond komt door een gebrek aan medewerking."
De Raad voor de rechtspraak zegt in een reactie tegen de krant dat zelf onderzoek doen de enige optie is. "De Raad voor de rechtspraak hecht eraan dit onderzoek onder eigen regie uit te voeren, zodat op basis van dossiers en rechterlijke beslissingen inzicht wordt verkregen. In ons staatsbestel hebben we met elkaar afgesproken dat rechters het werk van andere rechters controleren om zo de onafhankelijke positie van rechters te waarborgen."
'Ook kijken naar functioneren rechters'
Tromp vindt dat belangrijke kernwaarden van de rechtstaat niet worden gerespecteerd door de Raad: controleren of iedere staatsmacht goed functioneert en open zijn voor onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek. "Er kan ook iets fout gaan in de wijze waarop rechters hun beslissingen nemen. Je moet ervoor openstaan om dat te onderzoeken."
"We kunnen de toeslagenfraude niet afsluiten als je niet ook bereid bent om te kijken naar het functioneren van rechters. Al was het maar om te bevestigen dat het geen rol heeft gespeeld. Maar als je tot die bevestiging komt, dan heb je een heel waardevol gegeven. Dan moet je je als jeugdhulpverleners en als rechters afvragen of je niet veel meer gefocust moet zijn op de gevolgen van de aanhoudende schuldenproblematiek en armoedeproblematiek die zo veel gezinnen treft."
Die problemen zullen in de nabije toekomst waarschijnlijk een nog belangrijker factor worden, aangezien de koopkracht is gedaald en de prijzen van levensonderhoud stijgen. "Daarom moet de rechtspraak juist nu weten of rechters schulden voldoende in beeld hebben als zij beslissen over uithuisplaatsingen", besluit Tromp.
